Τα μοναχοπαίδια έχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα: Περισσότερες ευκαιρίες να γίνουν καλύτεροι μαθητές και να πετύχουν ακαδημαϊκά. Γιατί, όμως;
Μια σειρά μελετών αναφορικά με τις ακαδημαϊκές επιδόσεις των παιδιών καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα τις τελευταίες δεκαετίες, προκαλώντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναφορικά με το τι μπορεί να σημαίνει για έναν άνθρωπο να μεγαλώνει ως μοναχοπαίδι.
Τα στοιχεία προέρχονται κυρίως από την Κίνα, μία χώρα όπου η κυβέρνηση απαγόρευε για τουλάχιστον 3 δεκαετίες στα ζευγάρια να αποκτούν περισσότερα από ένα παιδιά, καθώς και από άλλες χώρες όπου τα ποσοστά των μοναχοπαιδιών χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται.
Και όλα τους δείχνουν να συμφωνούν στο εξής: Τα μοναχοπαίδια όλων των ηλικιών μοιάζουν να έχουν σαφές ακαδημαϊκό πλεονέκτημα.
Τι λένε οι έρευνες για τα μοναχοπαίδια και τις σχολικές επιδόσεις
Πρόσφατη μελέτη με τίτλο «Διαφορές στις Σχολικές Επιδόσεις ανάμεσα σε Μοναχοπαίδια και Μη-Μοναχοπαίδια: Στοιχεία από την Κίνα», στο πλαίσιο της οποίας συμμετείχαν περισσότεροι από 90.000 μαθητές Δ’ Δημοτικού, έδειξε ότι όσοι από αυτούς ήταν μοναχοπαίδια, είχαν όχι μόνο καλύτερες επιδόσεις, αλλά και μεγαλύτερη αγάπη για το σχολείο.
Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και άλλη μελέτη, με μεγαλύτερους σε ηλικία μαθητές. Στο πλαίσιο αυτής, οι επιστήμονες έλεγξαν 4 «δρόμους» που μπορεί να οδηγούν τα μοναχοπαίδια σε καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις:
- Οι οικονομικοί πόροι.
- Ο χρόνος με τον γονέα.
- Η στενή σχέση γονέα-παιδιού.
- Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας.
Στο τέλος της μελέτης, οι συγγραφείς κατέληξαν πως «το μέγεθος της οικογένειας έχει επίδραση στα ακαδημαϊκά αποτελέσματα. Τα επίπεδα πνευματικής ωριμότητας μιας οικογένειας, οι αδιαίρετοι οικονομικοί πόροι και η μεγαλύτερη γονική ανταπόκριση και φροντίδα μπορεί να βοηθούν τα μοναχοπαίδια στη σχολική τους πορεία».
Επωφελημένα ακαδημαϊκά και τα πρωτότοκα παιδιά
Αντίστοιχα και τα συμπεράσματα μελέτης από το Πανεπιστήμιο του Essex, στην Αγγλία, σύμφωνα με την οποία τα πρωτότοκα παιδιά έχουν υψηλότερες φιλοδοξίες που συμβάλλουν στα μετέπειτα επιτεύγματά τους, συγκριτικά με τα μικρότερα αδέρφια τους. Τα πρωτότοκα παιδιά, λένε οι επιστήμονες, φαίνεται πως όχι μόνο φιλοδοξούν, αλλά έχουν και περισσότερες πιθανότητες να παρακολουθήσουν μετέπειτα σπουδές, ειδικά αν και οι γονείς τους έχουν υψηλότερο ακαδημαϊκό επίπεδο.
Όσο περισσότερα τα παιδιά, όμως, τόσο μεγαλύτερος και ο ανταγωνισμός για την προσοχή από μέρους των γονιών και τόσο πιο περιορισμένες οι οικονομικές τους δυνατότητες. Όπως χαρακτηριστικά λέει και η συγγραφέας της παραπάνω μελέτης, «όσο η οικογένεια προσθέτει αδέρφια, τόσο μικραίνει το κομμάτι της πίτας που θα πάρει το καθένα από αυτά».
Τι να προσέξεις αν μεγαλώνεις μοναχοπαίδι ή περισσότερα παιδιά
Αναλύοντας μελέτες όπως οι παραπάνω, η κοινωνική ψυχολόγος Dr. Susan Newman που μελετά τα μοναχοπαίδια εδώ και δεκαετίες, καταλήγει στο τι είναι αυτό που τελικά τους δίνει ακαδημαϊκό προβάδισμα και πώς μπορούν να το διεκδικήσουν και τα παιδιά με αδέλφια: Η «θεωρία της διάλυσης». Το γεγονός, δηλαδή, ότι όσο η οικογένεια μεγαλώνει τόσο λιγότερο χρόνο, χρήματα και πόρους έχουν οι γονείς να επενδύσουν στο κάθε παιδί.
Ο ισχυρός δεσμός που συνήθως αναπτύσσεται ανάμεσα στο μοναχοπαίδι και τον γονέα, παρέχει στο παιδί μεγαλύτερη άνεση να «ανοιχτεί», να είναι εξωστρεφές, και αυτό βοηθά την εκπαιδευτική του πορεία. «Το “άνοιγμα” στη σχέση γονέα-παιδιού είναι ένας μη-υλικός πόρος που συνδέεται θετικά με τη γνωστική ικανότητα», λέει χαρακτηριστικά η Newman.
Ωστόσο, το πλεονέκτημα μιας τέτοιας σχέσης μπορεί να υφίσταται και σε οικογένειες με περισσότερα παιδιά, ειδικά αν οι γονείς δίνουν μεγάλη αξία στην εκπαίδευση. Επιπλέον, πρόσβαση σε ισότιμους πόρους μπορούν να έχουν και τα αδέλφια με μεγάλη διαφορά ηλικίας.
Στην ανάλυσή της η Newman δεν παραλείπει να υπογραμμίσει και το γεγονός ότι τα ακαδημαϊκά πλεονεκτήματα του μοναχοπαιδιού έρχονται και με έναν κίνδυνο: Την υπερβολική πίεση που μπορεί να βιώνει αυτό, όταν οι γονείς του έχουν υπερβολικά υψηλές απαιτήσεις. Η πίεση αυτή μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα.
Και καταλήγει σε έναν μεγάλο «ισοσταθμιστή». Μελέτες τόσο από την Κίνα, όσο και από τη Μ. Βρετανία συμφωνούν ότι υπάρχει κάτι που κάθε γονιός μπορεί να κάνει για να ενισχύσει την ακαδημαϊκή επίδοση του παιδιού του, είτε είναι μοναχοπαίδι είτε όχι: Να του διαβάζει όσο είναι μικρό. Σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα υποστηρίζει πως «το διάβασμα συνδέεται με σημαντικούς αναπτυξιακούς παράγοντες στα παιδιά, βελτιώνοντας την γνωστική τους ικανότητα, την ψυχική τους υγεία και τη δομή του εγκεφάλου τους. Τους ακρογωνιαίους λίθους για τη μελλοντική μάθηση και ευημερία τους, δηλαδή».
