«Έχε το νου σου στο παιδί…
Υπερασπίσου το παιδί
Γιατί αν γλιτώσει το παιδί
Υπάρχει ελπίδα…»
Τραγουδούσε ο Παύλος Σιδηρόπουλος και πόσο αληθινοί και διαχρονικοί είναι αυτοί οι στίχοι!

                                                                    Της Δήμητρας Βγενά


19 Νοεμβρίου σήμερα και το ημερολόγιο μας υπενθυμίζει πως είναι Παγκόσμια Ημέρα ενάντια στην κακοποίηση των Παιδιών. Η πειθαρχία δια της βίας, η σεξουαλική κακοποίηση και οι ανθρωποκτονίες απειλούν εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως. Μία ημέρα που πρέπει να τη χρησιμοποιούμε ως εφαλτήριο για τις επόμενες ημέρες για να κάνουμε πράγματα, να προσπαθούμε να κινητοποιήθούμε, να κινητοποιήσουμε τους πολίτες, τις υπηρεσίες πρώτης γραμμής, να ταρακουνήσουμε μία κοινωνία ολόκληρη!

Σε συνομιλία μας με το Νίκο Πάχο κλινικό ψυχολόγο, από το κέντρο Ψυχολογικής υποστήριξης Anima Vita προσπαθήσαμε να μάθουμε δυο – τρία πράγματα για το πως μπορούμε να αντιληφθούμε ότι το παιδί μας ή οποιοδήποτε παιδί έχει δεχτεί κακοποίηση, πως μπορούμε να το βοηθήσουμε αλλά και πως μπορούμε να σταματήσουμε τα ταμπού που το «αγκαλιάζουν»!

Τι είναι η κακοποίηση-παραμέληση παιδιών;
Οι δυο αυτές έννοιες της κακοποίησης και της παραμέλησης ανηλίκων είναι όροι με μεγάλη συναισθηματική φόρτιση ακόμη και στην απλή προφορική εκφορά των λέξεων.
Προκαλούν έντονα συναισθήματα και αυτός είναι ένας λόγος που η πληροφόρηση επιτελείται δύσκολα. Με τους όρους κακοποίηση –παραμέληση παιδιού, εννοούμε τη βία, την κακή μεταχείριση, την παραμέληση την οποία βιώνει ένα παιδί, ενώ βρίσκεται υπό την «προστασία» ενός ατόμου το οποίο εμπιστεύεται ή από το οποίο εξαρτιέται( γονιός, αδελφός, κηδεμόνας, συγγενής κα). Οι μορφές που μπορεί να πάρει η κακοποίηση είναι σωματική ή σεξουαλική, συναισθηματική- ψυχική , παραμέληση ασφάλειας, στέρηση τροφής, έκθεση σε κινδύνους, ανεπαρκής παρουσία στο σχολείο, κακές συνθήκες διαβίωσης καθώς και εκμετάλλευση.

Γιατί τα παιδιά δεν μιλούν;
Τα παιδιά πραγματικά δεν είναι σε θέση να μιλήσουν γι’ αυτό που τους συμβαίνει.
Συχνά, αυτό που τους συμβαίνει είναι κάτι που τους προτείνεται να συμβαίνει και είναι πολύ αδύναμα να αντισταθούν ή να μιλήσουν γι’ αυτό. Τα μικρά παιδιά που δεν έχουν αναπτύξει το λόγο ή δεν καταλαβαίνουν την παραβατικότητα μιας πράξης εις βάρος τους ή έχουν ενοχές ή τους έχει ζητηθεί η σιωπή, ΔΕΝ θα μιλήσουν. Η αυτοεκτίμηση τους είναι πολύ χαμηλή. Αισθάνονται έντονη ανασφάλεια και αυτό που στην πραγματικότητα εξηγεί το γιατί δεν μιλούν, είναι το γεγονός πως δύσκολα εμπιστεύονται τους άλλους, ιδιαιτέρως δε τα πρόσωπα που έχουν εξουσία όπως γονείς, δάσκαλους ή συγγενείς…

Τι μπορώ να κάνω σε περίπτωση υποψίας κακοποίησης;
Πολύ συχνά η κακοποίηση συμβαίνει «μυστικά». Πάντοτε όμως ενδείξεις υπάρχουν.
Πάντοτε υπάρχουν άνθρωποι που αντιλαμβάνονται. Στο άμεσο ή στο έμμεσο περιβάλλον του παιδιού υπάρχει πάντα κάποιος που αντιλαμβάνεται κάτι ή υποψιάζεται ότι κάτι άσχημο συμβαίνει ή ότι «κάτι δεν πάει καλά». Αν υπάρχει δυνατότητα, προσπαθούμε να διευκρινίσουμε την υποψία και απευθυνόμαστε στις κατάλληλες δομές (Γραμμή βοήθειας παιδιού, εισαγγελικές αρχές, χαμόγελο του παιδιού κλπ)

Τι μπορώ να κάνω αν καταλάβω για το παιδί μου πως είναι θύμα κακοποίησης;
Αν αυτό συμβεί χρειάζεται να προστατευτεί το παιδί με άμεση απομάκρυνση από το κακοποιητικό περιβάλλον. Οι γονείς θα πρέπει να παραμένουν ψύχραιμοι και να ακούσουν τα παιδιά τους. Το μήνυμα πρέπει να είναι «Μη Φοβάσαι , Σε προστατεύω» ώστε να πιστέψουν πως έχουν την υποστήριξη ενός ενήλικα. Να αντιληφθούν άμεσα την ψυχολογία του παιδιού τους και να απευθυνθούν σε κατάλληλες δομές ώστε και οι ίδιοι να διαχειριστούν τα συναισθήματα τους.

Γιατί αποτελεί θέμα taboo;
Η κακοποίηση είναι ένα έγκλημα διαρκές που διαπράττεται πίσω από κλειστές πόρτες και που ακόμη και σήμερα θεωρείται μία αυστηρώς οικογενειακώς υπόθεση!

Θέμα ΤΑΒΟΟ: θέμα για το οποίο δεν μιλάμε, αλλά ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ!
Κάνουμε αυτή την ενημέρωση για να πάψει να είναι ΤΑΒΟΟ και να πάψει να συμβαίνει!