Τι είναι Wabi sabi; Αν και δεν έχει ακριβή μετάφραση στα ελληνικά, καθώς είναι μια εμπειρία με επίκεντρο την καρδιά που ξεφεύγει από τα όρια της γλώσσας, αυτοί που το γνωρίζουν, το ορίζουν ως την ομορφιά που κρύβεται πίσω από την ατέλεια.
Σίγουρα έχεις δει την ιαπωνική τέχνη της επιδιόρθωσης σπασμένων κεραμικών με λάκα και σκόνη χρυσού, kintsugi.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου Muromachi του 14ου αιώνα, ο σογκούν της Ιαπωνίας, Ashikaga Yoshimitsu, έσπασε το αγαπημένο του μπολ τσαγιού και το έστειλε για επισκευή στην Κίνα.
Αφού επέστρεψε το μπολ, ο Γιοσιμίτσου τρομοκρατήθηκε από την ασχήμια των μεταλλικών συνδετήρων που χρησιμοποιήθηκαν για να συγκρατήσουν τα σπασμένα κομμάτια μαζί. Κάλεσε τους τεχνίτες του να επινοήσουν μια πιο ευχάριστη λύση. Ανέπτυξαν μια μέθοδο με βερνίκι και χρυσόσκονη που δε συγκάλυπτε τις ρωγμές, αλλά τις εμφάνιζε ως εγγενή ιδιότητα της ομορφιάς του μπολ τσαγιού.
Η μέθοδος αυτή έγινε γνωστή ως kintsugi, από το kin που σημαίνει «χρυσό» και το tsugi που σημαίνει «ξυλουργική». Το kintsugi ενσαρκώνει την αξία του Ζεν για την παροδικότητα, δίνοντας έμφαση στη φθορά που προκαλείται από το πέρασμα του χρόνου.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με το wabi sabi, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την τεχνική και στον εαυτό μας και έτσι να αναγνωρίσουμε την ομορφιά των θεραπευμένων (εσωτερικών) μας πληγών.
Βασισμένο στις βουδιστικές αρχές, το wabi sabi εξελίχθηκε από τους Ιάπωνες σε φιλοσοφία που μας μαθαίνει να αποδεχόμαστε και να αγαπάμε τις ατέλειες, το πέρασμα του χρόνου και τη γνησιότητα σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής. Δε μας επιβάλλει να γυρίσουμε την πλάτη μας στο καινούριο, απλώς παύουμε να αναζητάμε με αγωνία το τέλειο – όπως το παρουσιάζουν, για παράδειγμα, τα φίλτρα του Instagram.
Η φιλοσοφία wabi sabi φαίνεται να έχει παρελθόν, αφού η ιστορία της ξεκινάει στα μέσα του 15ου αιώνα στην Ιαπωνία, όταν ένας ζεν μοναχός και ένας δάσκαλος αντιδρούν στην υπερβολή της κινεζικής κουλτούρας που επηρεάζει τους ντόπιους βάζοντας στο περιθώριο την ιαπωνική απλότητα.
Χρησιμοποιούν λοιπόν τη συμβολική ιεροτελεστία του τσαγιού για να υπενθυμίσουν την τοπική παράδοση, όπου wabi σημαίνει «ταπεινή απλότητα» και sabi «η ομορφιά στην ατέλεια και στο πέρασμα του χρόνου».
Το δωμάτιο του τσαγιού μεταμορφώνεται και οι κόκκινοι τοίχοι, οι χρυσές λεπτομέρειες και τα κουτάλια με τις αλαβάστρινες λαβές –αγαπημένη διακόσμηση των Κινέζων– καταργούνται και τη θέση τους παίρνουν κουτάλια από μπαμπού, παραδοσιακά raku μπολ και στρώματα tatami, που κυριαρχούν σε έναν σχεδόν άδειο χώρο, λουσμένο ωστόσο από το φυσικό φως.
Στόχος είναι να μην αποσπάται η προσοχή των ανθρώπων από ανούσιες λεπτομέρειες.
Με την πάροδο των αιώνων, το wabi sabi κυριάρχησε στην τέχνη, την αρχιτεκτονική, την ποίηση, έγινε στάση ζωής για να φτάσει σήμερα να έχει φανατικούς οπαδούς στη Δύση.
Ένας τρόπος ζωής wabi sabi υποστηρίζει αξίες που έρχονται σε έντονη αντίθεση με τη δυτική κουλτούρα της υλιστικής κατανάλωσης, η οποία βασίζεται στη φιλοδοξία, την πολυπραγμοσύνη και την αιώνια νεότητα.
Πώς μπορείς να εφαρμόσεις έναν τρόπο ζωής wabi sabi;
- Αποσυμφόρησε το χώρο σου και κράτησε τα πράγματα που χρειάζεσαι αποθηκευμένα όταν δεν τα χρησιμοποιείς. Αυτό θα σε βοηθήσει να μεταδώσεις μια αίσθηση ηρεμίας στο περιβάλλον σου, η οποία θα υποστηρίξει αντίστοιχα και μια γαλήνια ψυχική κατάσταση.
- Επίλεξε μεταχειρισμένα αντικείμενα κατασκευασμένα από φυσικά υλικά αντί για πρόσφατα κατασκευασμένα συνθετικά προϊόντα, όταν αυτό είναι δυνατόν. Αυτό θα ενισχύσει την αίσθηση σύνδεσης με τη φύση και τη γη.
- Εκτίμησε περισσότερο την κομψή απλότητα της ζωής, όπως ένα μόνο λουλούδι σε μια φθαρμένη κεραμική γλάστρα αντί για ένα μεγάλο μπουκέτο λουλουδιών σε ένα τέλειο κρυστάλλινο βάζο.
- Προσπάθησε να επιβραδύνεις τους ρυθμούς της ζωής σου όσο το δυνατόν περισσότερο και δώσε χρόνο για ξεκούραση στον εαυτό σου. Η υπερφόρτωση εξάλλου οδηγεί σε χρόνιο στρες και κακή ψυχική υγεία.
- Μάθε να απολαμβάνεις με επίγνωση το φαγητό. Οι προσεκτικές κινήσεις της ιαπωνικής τελετής τσαγιού πρέπει να θρέφουν τόσο το πνεύμα όσο και το σώμα. Αφιέρωσε χρόνο για να αναλογιστείς τον ιστό της διασύνδεσης που έχει εφοδιάσει το πιάτο σου, από την αλληλεξάρτηση των φυσικών στοιχείων που απαιτούνται για την καλλιέργεια της τροφής, μέχρι τις σχέσεις μεταξύ των αγροτών και των εμπόρων λιανικής πώλησης που παρείχαν τα συστατικά για το γεύμα σου.
- Αγάπησε τα σημάδια που αφήνει ο χρόνος στο πέρασμά του, τόσο σε εσένα, όσο και στους άλλους. Εξάλλου, ο τρόπος ζωής wabi sabi αποδίδει μεγαλύτερη αξία στην ωριμότητα, το βάθος και τη σοφία από τη ζωτικότητα της νεότητας.
