Τι σκοτώνει την αυτοπεποίθηση του παιδιού σου; Είναι κατανοητό οι γονείς να θέλουν να προσφέρουν ό,τι καλύτερο μπορούν στα παιδιά τους για να τα βοηθήσουν στην ακαδημαϊκή τους πορεία. Γιατί όμως όλες αυτές οι «επενδύσεις» μπορεί να μειώνουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών, αντί να την τροφοδοτούν;
Αν ανήκεις στη γενιά των παιδιών που μεγάλωσαν στα 70s και τα 80s, θα έχεις κουβεντιάσει πολλές φορές με τους συνομηλίκους σου ότι πιθανότατα ζήσατε καλύτερα παιδικά χρόνια από αυτά που έχετε τη δυνατότητα να προσφέρετε στα δικά σας παιδιά. Τουλάχιστον, πιο ανέμελα και ίσως πιο άνετα οικονομικά. Θα έχετε π.χ. σχολιάσει το γεγονός ότι ενώ οι γονείς σας κατάφεραν να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι, για τη δική σας γενιά αυτό αποδεικνύεται σχεδόν αδύνατο. Ενώ εκείνοι είχαν χρήματα στην άκρη, εσύ μετά βίας βγάζεις τον μήνα. Ενώ κάποιοι από εσάς φοιτήσατε σε ιδιωτικά σχολεία, δεν υπάρχει πλέον αυτή η οικονομική δυνατότητα.
Όλα αυτά μπορεί να σε οδηγούν στο να πιέζεις τα δικά σου παιδιά για όλο και υψηλότερους ακαδημαϊκούς στόχους: να διαβάσουν περισσότερο για να πάρουν καλύτερους βαθμούς, να κάνουν ιδιαίτερα για ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία, να κάνουν ενισχυτικά μαθήματα τους καλοκαιρινούς μήνες και φροντιστήρια μέχρι αργά το βράδυ. Έτσι, τους λες, «θα περάσεις στην Ιατρική/Νομική/στο Πολυτεχνείο, θα βρεις μια δουλειά με καλό μισθό και θα μπορείς να πάρεις το δικό σου σπίτι/αυτοκίνητο/εξοχικό κ.λπ.» Με λίγο λόγια, έτσι –τους μεταφέρεις– θα μπορέσουν να διατηρήσουν ή και να αυγατίσουν την οικογενειακή περιουσία.
Δεν είναι πλέον δεδομένο ότι οι επόμενες γενιές παιδιών θα πάνε καλύτερα από τις προηγούμενες
Η ψυχολόγος Jennifer Breheny Wallace, απόφοιτος του Χάρβαρντ και συγγραφέας του best-seller «Never Enough: When Achievement Pressure Becomes Toxic – and What We Can Do About It», υποστηρίζει πως, ενώ είναι κατανοητό οι γονείς να θέλουν να προσφέρουν ό,τι καλύτερο μπορούν στα παιδιά τους για να τα βοηθήσουν στην ακαδημαϊκή τους πορεία, όλες αυτές οι «επενδύσεις» μπορεί να μειώνουν τις πιθανότητες των παιδιών να πετύχουν, αντί να την τροφοδοτούν.
Έχει παρατηρηθεί, όπως λέει, τα παιδιά –ιδιαίτερα των πιο ευκατάστατων οικογενειών– να κουβαλούν το βάρος της αντιγραφής του πλούτου των γονιών τους. «Κι όμως, είναι πολύ πιο δύσκολο στις μέρες μας να συμβεί αυτό. Δεν είναι πλέον δεδομένο ότι οι επόμενες γενιές παιδιών θα τα πάνε το ίδιο καλά με τους γονείς τους ή και καλύτερα», λέει η Wallace και έχει απόλυτο δίκιο.
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη έρευνα για να επιβεβαιώσει κανείς πως η σημερινή οικονομική πραγματικότητα είναι πολύ πιο σκληρή συγκριτικά με αυτήν πριν από 20 ή 30 χρόνια. Τα δίδακτρα των ιδιωτικών σχολείων και των φροντιστηρίων έχουν εκτιναχθεί στα ύψη. Οι τιμές των ακινήτων είναι αδιανόητες. Οι περισσότεροι ίσως έχετε την εμπειρία να έχετε το δικό σας σπίτι, ενώ μόνο ο ένας γονέας δούλευε. Σήμερα κάτι τέτοιο είναι σχεδόν αδύνατον. Γιατί θα γίνουν πιο εύκολα τα πράγματα όταν το δικό μας παιδί βγει στην αγορά εργασίας;
Οι σημερινοί έφηβοι αντιλαμβάνονται πολύ καλά την κατάσταση. Και ξέρουν πως ακόμα και σε μια υψηλόβαθμη πανεπιστημιακή σχολή να περάσουν, κανείς δεν τους εγγυάται ένα εύπορο μέλλον. Εξάλλου, έχουν δει με τα μάτια τους ότι ένας influencer χωρίς κανένα πτυχίο μπορεί να βγάζει πολλά περισσότερα από έναν 20χρονο που σπουδάζει για να γίνει γιατρός ή από κάποιον που είναι ήδη. Είναι, όμως, αυτό το ζητούμενο; «Με τη δική μας πίεση το μόνο που καταφέρνουμε είναι να καταρρακώνουμε την αυτοπεποίθησή τους», συμπληρώνει η Wallace, καλώντας τους γονείς να αλλάξουν τρόπο σκέψης.
«Τα παιδιά έχουν καταλήξει να μετρούν την αξία τους ανάλογα με τα επιτεύγματά τους»
Φυσικά η μόρφωση είναι σημαντική και άλλο τόσο είναι η παιδεία. Όμως, συνεχίζει η ψυχολόγος, «πολλοί γονείς παρά την καλή τους πρόθεση μεταφέρουν στα παιδιά το μήνυμα πως αν δεν περάσουν σε μια συγκεκριμένη σχολή ή αν δεν κερδίζουν έναν υψηλό μισθό, ίσως δεν έχουν καταφέρει και πολλά, ίσως δεν αξίζουν περισσότερα. Το αποτέλεσμα είναι τα παιδιά να μετρούν την αξία τους ανάλογα με τα επιτεύγματά τους».
Για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποσυνδέσουν τις δύο αυτές έννοιες, οι γονείς χρειάζεται πρώτα απ’ όλα να απορρίψουν την ιδέα ότι υπάρχει ένας μόνο τρόπος να είναι κανείς επιτυχημένος.
Η Wallace συμβουλεύει: «Αφήστε τα παιδιά σας να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που απολαμβάνουν ανεξάρτητα από το αν έχουν να τους προσφέρουν κάποια ακαδημαϊκή γνώση που θα τα βάλει πιο εύκολα στο Πανεπιστήμιο».
«Και σταματήστε να δίνετε έμφαση στις πρωτοκλασάτες σχολές. Θυμίστε στα παιδιά ότι αυτό που μετρά περισσότερο είναι μια σχόλη ή αργότερα μια δουλειά που θα τα κάνει ευτυχισμένα, ανεξάρτητα από τον τίτλο της και τον μισθό με τον οποίο θα συνοδεύεται».
