Πρόκειται για ένα ατμοσφαιρικό μπλοκάρισμα σε σχήμα «Ωμέγα» που ευθύνεται για τις υψηλές θερμοκρασίες που πλήττουν πολλές ευρωπαικές χώρες. Οι συνέπειές του επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή.
«Ξεκίνησε η κατάρρευση του κλίματος», γράφει στο πρωτοσέλιδό της η γαλλική εφημερίδα «Liberation», περιγράφοντας τα περίεργα και άκρως επικίνδυνα τερτίπια του καιρού που συνδυάζουν παρατεταμένα κύματα καύσωνα και σφοδρές βροχοπτώσεις σε πολλές περιοχές της γηραιάς ηπείρου.
Όπως εξηγεί το γαλλικό δημοσίευμα, η επιστημονική κοινότητα εμπνεύστηκε από το τελευταίο γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου βλέποντας σε γράφημα τα σκαμπανεβάσματα του καιρού που έχουν προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων ανθρώπων και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές στη γηραιά ήπειρο. Σε μία προσπάθεια να βρουν τα αίτια της επίμονης και αφόρητης ζέστης όπως και των καταρρακτωδών βροχών στην Ευρώπη, οι ερευνητές έβαλαν στο μικροσκόπιο εικόνες που συνέλεξαν από δορυφόρους.
Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς στη Γαλλία, την Δευτέρα, οι πολίτες άρχισαν να βιώνουν ένα πρωτόγνωρο κύμα καύσωνα. Χθες, οι αρχές έθεσαν σε κατάσταση «κίτρινου συναγερμού» 45 περιοχές, κυρίως στα δυτικά και τα κεντρικά της χώρας. Η σημερινή μέρα στη Γαλλία θα εξακολουθήσει να είναι εξαιρετικά ζεστή: η μέγιστη θερμοκρασία θα έπρεπε κανονικά να κυμαίνεται από «23 Βαθμούς Κελσίου έως 28 Βαθμούς Κελσίου στη Μάγχη, και από 29 Βαθμούς Κελσίου έως 34 Βαθμούς Κελσίου στην υπόλοιπη χώρα.
Αντιθέτως, στις περισσότερες περιοχές, ο υδράργυρος είχε σκαρφαλώσει μεταξύ 35 έως 37 Βαθμών Κελσίου, σύμφωνα με το μετεωρολογική υπηρεσία της Γαλλίας. Η Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου του 2023 κατέκτησε το βραβείο της πιο ζεστής ημέρας που καταγραφεί ποτέ τον μήνα Σεπτέμβριο στη Γαλλία, αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα. «Δεν προβλέπεται να δροσιστούν οι πολίτες τουλάχιστον πριν την Κυριακή», όπως προειδοποιούν οι ειδικοί και προσθέτουν: «Η διάρκεια αυτού του ισχυρού καύσωνα, σε συνδυασμό με την έντασή του και τον όψιμο χαρακτήρα του, είναι αξιοσημείωτη για τη Γαλλία και άλλες ευρωπαικές χώρες ».
Δεκατέσσερις νεκροί από τις σφοδρές βροχοπτώσεις
Σε άλλα χώρες της Ευρώπης, ο ουρανός παραπέμπει σε εικόνες… Αποκάλυψης. Τουλάχιστον 14 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους τις τελευταίες ημέρες από τις έντονων βροχοπτώσεων που έχουν μετατρέψει σε ποτάμια περιοχές στην Ελλάδα και την Ισπανία. Την ίδια ώρα, στην Τουρκία όπως και τη Βουλγαρία, έπεσε σε μια μόνο ημέρα τόση βροχή όση θα έπεφτε σ΄ένα μήνα. Στις χώρες αυτές σημειώθηκε ρεκόρ βροχοπτώσεων από το 1994.
Στην περίπτωση αυτή, όπως διατείνονται οι μετεωρολόγοι, πρόκειται για ένα φαινόμενο ατμοσφαιρικού μπλοκαρίσματος που ονομάζεται «ωμέγα» και πήρε το όνομά του από το τελευταίο γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου (Ω) σε σχήμα πέταλου). «Στα γεωγραφικά μας πλάτη, ο καιρός καθορίζεται από τη μεταβλητότητα του jet-stream, έναν ισχυρό άνεμο που φυσά από τα δυτικά προς τα ανατολικά και ο οποίος, όπως ένα ποτάμι, κάνει ελιγμούς και κυματισμούς », εξηγεί ο Fabio d’Andrea, ερευνητής στο «CNRS» (Εργαστήριο Δυναμικής Μετεωρολογίας) και ειδικός σε ακραία κλιματικά φαινόμενα.
«Αλλά όταν αυτοί είναι πολύ μεγάλοι , μπορεί να παγώσουν. Αυτό ονομάζεται «κατάσταση αδιεξόδου». «Το ατμοσφαιρικό μπλοκάρισμα «ωμέγα» είναι «μια μάλλον ιδιαίτερη μετεωρολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από δύο περιοχές χαμηλής πίεσης -επί του παρόντος, η μία βρίσκεται έξω από την Πορτογαλία και η άλλη στην ανατολική Μεσόγειο, ενώ , στη μέση βρίσκεται μια περιοχή υψηλής πίεσης, στην οποία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο και χώρες της Μπενελούξ – Βέλγιο, Ολλανδία και Λουξεμβούργο, που παράγει αυτόν τον πολύ ζεστό αέρα», επισημαίνει ο Matthieu Sorel, κλιματολόγος στο «Météo France».
Στις άκρες του γράμματος «ωμέγα» σημειώνονται δύο συνθήκες που ονομάζονται κρύες σταγόνες, υπεύθυνες για την έντονη κακοκαιρία. Στην «κεφαλή» όμως του ελληνικού γράμματος, σχηματίζεται ένας θόλος θερμότητας, εστία υψηλών πιέσεων που ανεβάζουν το θερμόμετρο στα ύψη, που ενισχύεται από τους ισχυρούς ανέμους που έρχονται από το Μαγκρέμπ και μεταφέρουν εξαιρετικά ζεστό αέρα και σκόνη από τη Σαχάρα.
Τέτοιες καταστάσεις δεν είναι σπάνιες, αλλά παραμένουν δύσκολο για να τις κατανοήσουν οι ειδικοί, όπως υπογραμμίζει το δημοσίευμα της «Liberation».
