Tι συμβαίνει και ο ύπνος στον καύσωνα είναι πιο αφόρητος από τον ξύπνιο; Είναι απλό: όταν το σώμα φτάσει στο στάδιο του REM, στο στάδιο δηλαδή του βαθύ ύπνου, όπου τα βλέφαρα κινούνται έντονα, σταματάνε κάποιοι μηχανισμοί της ομοιόστασης – συγκεκριμένα, τα εγκεφαλικά κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την ισορροπία της θερμοκρασίας απενεργοποιούνται, οπότε το σώμα αφήνεται στις καθαρές συνθήκες του περιβάλλοντος. «Εάν σε εκείνη τη φάση το δωμάτιο είναι πιο ζεστό από το φυσιολογικό, είτε η επιφάνεια του κρεβατιού δεν αναπνέει καλά και εγκλωβίζει την υγρασία, τότε ξεκινάει το σώμα να ιδρώνει, να θερμαίνεται και διαταράσσονται τα στάδια του ύπνου, οδηγώντας μέχρι και σε αϋπνία», όπως εξήγησε σε κείμενο της στους New York Times η Rachel Rabkin Peachman, που έχει μελετήσει θέματα ύπνου. Καθένας μας έχει μια τέτοια εμπειρία να αφηγηθεί, ειδάλλως το σύμπαν του τη φυλάει για αργότερα: μια νύχτα με ιδρωμένα σεντόνια, που η ζέστη είναι σαν να τρυπάει μέσα σου και σε ξυπνάει ανά μισή ώρα.
Το κλιματιστικό θα είναι είτε χαλασμένο ή ανύπαρκτο και ο ανεμιστήρας θα βαράει μάταια στο φουλ, κλωθογυρίζοντας τον ίδιο αποπνικτικό αέρα. Θυμάσαι φευγαλέα ότι η φυσιολογική θερμοκρασία για τη συνθήκη του ύπνου είναι μεταξύ 18 και 19℃ και τελικά παραιτείσαι. Στην τελική, ο ύπνος είναι για τους αδύναμους. Αλλά μήπως μέχρι εκείνη την ώρα έχεις υποπέσει σε μικρά-μικρά ατοπήματα, τα οποία συνέβαλαν σε αυτή την εξέλιξη; Διότι η κοινή λογική συμβαίνει να μην οδηγεί απαραίτητα σε σωστές αποφάσεις. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα για του λόγου το αληθές.
Τα λάθη που κάνουμε πριν κοιμηθούμε
Στόχος είναι η δροσιά, τόσο στο σώμα όσο και στο δωμάτιο, για έναν υγιή ύπνο, χωρίς διαταραχές. Σε συνθήκες ενός τυπικού καύσωνα, όπως συμβαίνει τώρα στη χώρα, το όνειρο αυτό είναι απατηλό, εάν δεν πατήσεις το κουμπί του κλιματιστικού. Αλλά τουλάχιστον δε χρειάζεται να επιβαρύνεις την κατάσταση με κινήσεις που μοιάζουν λογικές, αλλά πρακτικά έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα.
Λάθος 1ο: Το δωμάτιο αερίζεται το πρωί Πρέπει να σκεφτείς το σπίτι σαν ένα κέλυφος – οφείλεις να το κρατάς κλειστό στις θερμές ροές του αέρα. Για τον σκοπό αυτό υπάρχουν πολλά εργαλεία στην αγορά, όπως παχιές κουρτίνες και ανακλαστικές μεμβράνες, αλλά το βασικότερο όλων είναι να διατηρείς κλειστά παράθυρα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όταν πέσει η θερμοκρασία τη νύχτα, αντίθετα, ανοίγεις διάπλατα για να κάνει ρεύμα.
Λάθος 2ο: Κάνεις ένα κρύο ντους πριν τον ύπνο Τι πιο ανακουφιστικό από το να αφήσεις το τρεχούμενο κρύο νερό να πέσει στο σώμα για να δροσιστείς, έτσι δεν είναι; Μόνο που τα στοιχεία λένε πως το κρύο ντους έχει αντίθετα αποτελέσματα και το αίσθημα της δροσιάς είναι παροδικό: εν συντομία υπάρχει η θερμοκρασία του δέρματος και εκείνη του πυρήνα στο σώμα σου, οπότε το κρύο νερό θα χαμηλώσει την πρώτη, αλλά θα αυξήσει έμμεσα τη δεύτερη. Το ζεστό ντους, από την άλλη, θα φέρει αύξηση των επιπέδων απώλειας θερμότητας και τελικά θα σε δροσίσει από μέσα προς τα έξω.
Λάθος 3ο: Ξεχνιέσαι στον ήλιο Μία από τις παράπλευρες απώλειες της υπερβολικής έκθεσης στην ακτινοβολία είναι και η διαταραχή του ύπνου: τα σημεία του καψίματος εμποδίζουν το σώμα να κατεβάσει τη θερμοκρασία του, γεγονός το οποίο γίνεται ιδιαίτερα αισθητό κατά τη διάρκεια της νύχτας. Γι’ αυτό και οι επικίνδυνες ώρες σε συνθήκες καύσωνα δεν είναι μόνο στο πικ του μεσημεριού (και της θερμοκρασίας), αλλά και τη νύχτα, που έχουν παρατηρηθεί αυξημένα καρδιακά περιστατικά.
Λάθος 4ο: Φθηνά σεντόνια Σε αντίθεση με τα συνθετικά, τα βαμβακερά όσο και τα λινό υφάσματα αφήνουν το δέρμα να αναπνέει, μειώνοντας τη ζέστη και τα ποσοστά υγρασίας, αφού απορροφούν τον ιδρώτα. Δεν υπάρχει λόγος για εκπτώσεις σε σεντόνια και μαξιλαροθήκες.
Λάθος 5ο: Πίνεις πολύ το βράδυ Είναι σχεδόν αναγκαίο κακό τώρα το καλοκαίρι, αλλά οφείλουμε να το πούμε: το αλκοόλ, ενώ δίνει την εντύπωση ότι ενυδατώνει, πρακτικά κάνει το ανάποδο. Και σε συνθήκες καύσωνα που ο οργανισμός χρειάζεται υγρά για να ιδρώνει άνετα, επιφέροντας την ομοιόσταση, ένα αχαλίνωτο βράδυ σίγουρα δε θα οδηγήσει σε έναν ομαλό ύπνο.
