Η Google λανσάρει όλο και πιο εξελιγμένα εργαλεία, που προβλέπουν πλημμύρες, πυρκαγιές και άλλα δεινά της κλιματικής κρίσης.
Ανάμεσα στα πολλά που συζητούσαμε το καλοκαίρι του 2023 αναφορικά με τα μέτρα πρόληψης των πυρκαγιών και των πλημμυρών, πολλές φορές αναρωτηθήκαμε πώς γίνεται –παρά την τρομακτική εξέλιξη της τεχνολογίας στις μέρες μας– να μην υπάρχει τρόπος πρόγνωσης για αυτές τις καταστροφές, είτε πριν είτε εν τη γενέσει τους.
Προφανώς οι επιστήμονες έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη χρόνια τώρα και δουλεύουν προς την κατεύθυνση αυτή, αναπτύσσοντας μέσω τεχνητής νοημοσύνης ένα σύστημα που προβλέπει πλημμύρες, καθώς και εργαλεία που εντοπίζουν πυρκαγιές. Τα εργαλεία αυτά αγόρασε –μάντεψε– η Google.
Πώς λειτουργεί το Flood Hub με τις πλημμύρες
Πριν από έναν περίπου χρόνο, η Google κατέστησε παγκοσμίως διαθέσιμο το εργαλείο FloodHub, το οποίο εμφανίζει τις προβλέψεις πλημμυρών σε χάρτη, δείχνοντας πότε και πού μπορεί να συμβούν με χρωματικά κωδικοποιημένες καρφίτσες. Στόχος είναι χάρη σε αυτό να ληφθούν όσο το δυνατόν πιο άμεσα μέτρα και να σωθούν τουλάχιστον οι άνθρωποι που κινδυνεύουν από τις επιπτώσεις τέτοιων φαινομένων. Η εταιρεία έχει υπολογίσει ότι περισσότεροι από 250 εκατομμύρια άνθρωποι πλήττονται κάθε χρόνο από τις καταστροφικές πλημμύρες που όλο και θα χειροτερεύουν εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Εργαλεία όπως το FloodHub, λοιπόν, κρίνονται παραπάνω από πολύτιμα.
Αναφορικά με το πώς δουλεύει το συγκεκριμένο μοντέλο, η ανώτερη υπεύθυνη μηχανικός προσωπικού Σέλα Νέβο περιγράφει ότι χρησιμοποιεί δεδομένα πρόβλεψης καιρού, αλλά και δεδομένα από μετρητές στάθμης νερού, τα οποία μπορούν να παρέχουν προειδοποιήσεις ακόμα και μία εβδομάδα πριν την έναρξη των έντονων βροχοπτώσεων.
Συγκεκριμένα, επιστρατεύεται ένας συνδυασμός δύο μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης που τροφοδοτούνται με πηγές δεδομένων που είναι διαθέσιμες στο κοινό. Το Υδρολογικό Μοντέλο της Google προβλέπει την ποσότητα του νερού που ρέει σε ένα ποτάμι, ενώ το μοντέλο Inundation προβλέπει ποιες περιοχές θα επηρεαστούν και πόσο υψηλή θα είναι η στάθμη του νερού. Τα μοντέλα επιτρέπουν στην εταιρεία και τους συνεργαζόμενους φορείς, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, οι τοπικές κυβερνήσεις και άλλες ΜΚΟ, να εκδίδουν ειδοποιήσεις έκτακτης ανάγκης έως και επτά ημέρες πριν από την εκδήλωση των φαινομένων.
Ποιες περιοχές καλύπτει;
Η εφαρμογή ξεκίνησε παρέχοντας προγνώσεις για 80 χώρες της Αφρικής, της Ασίας, της Ευρώπης (ναι, και της Ελλάδας), της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής. Περιοχές, δηλαδή, με τα υψηλότερα ποσοστά πληθυσμού που εκτίθεται σε κίνδυνο πλημμύρας λόγω συχνότητας ακραίων καιρικών φαινομένων. Εκπληρώνοντας τη δέσμευση της επέκτασης των χαρτών σε περισσότερες περιοχές, στις αρχές του Οκτωβρίου 2023 η Google ανακοίνωσε ότι λεπτομερείς προγνώσεις μπορεί πλέον να παρέχει σε ΗΠΑ και Καναδά.
Πιο «πίσω» τα εργαλεία και οι εφαρμογές εντοπισμού πυρκαγιών
Αναφορικά με τα εργαλεία εντοπισμού πυρκαγιών, ο Γιόσο Ματίας, αντιπρόεδρος μηχανικής της Google και επικεφαλής του τμήματος αντιμετώπισης κρίσεων, αναφέρει ότι η εταιρεία έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει «τα όρια των πυρκαγιών χρησιμοποιώντας νέα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης με βάση τις δορυφορικές εικόνες και τη θέση τους». Η τεχνολογία αυτή βελτιώνεται διαρκώς, χρησιμοποιώντας δεδομένα από την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας και τους δορυφόρους της NASA.
Το 2021 η Google είχε ανακοινώσει ότι θα καταστήσει το εργαλείο εντοπισμού πυρκαγιών διαθέσιμο παγκοσμίως. Έναν χρόνο μετά, η βελτιωμένη έκδοση του εργαλείου ήταν διαθέσιμη στις ΗΠΑ και ένα μέρος της Αυστραλίας. Δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο για τις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη. Ας μην παραβλέπουμε, βέβαια, ότι, σε αντίθεση με τις πλημμύρες, στην περίπτωση της πυρκαγιάς η πρόγνωση είναι πιο δύσκολη.
Οι χρήστες εφαρμογών για εντοπισμό πυρκαγιών, πάντως, προκρίνουν τη δωρεάν εφαρμογή Firespot: Wildfire app της Apple, η οποία καλύπτει μέσω δορυφόρου όλη τη γη (με πολύ πιο άμεση πληροφόρηση για ΗΠΑ και Καναδά), ενημερώνοντας μέσω ειδοποιήσεων όταν ξεσπάσει κάπου φωτιά και παρέχοντας πληροφορίες για την ποιότητα του αέρα στη συγκεκριμένη περιοχή.
Σε κάθε περίπτωση, η Google έχει δεσμευτεί να αξιοποιήσει κάθε διαθέσιμο εργαλείο AI προκειμένου να συμβάλει στην προστασία των πληθυσμών από την κλιματική κρίση. Για τις πυρκαγιές συγκεκριμένα, προσθέτει στους χάρτες της ειδοποιήσεις και παρακολούθηση ορίων με στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσής τους. Αυτό προϋποθέτει, βέβαια, τη σχετική εκπαίδευση των πυροσβεστών στα συστήματα αυτά, αλλά και την έγκαιρη και συντονισμένη προσπάθεια καταστολής των δασικών πυρκαγιών.
Ελπίδες για το ελληνικό «Maestro»
Τον Σεπτέμβριο του 2023, το Τμήμα Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης παρουσίασε το σύστημα τηλεμετρίας Maestro, το οποίο υποστηρίζει την πρόβλεψη του κινδύνου πυρκαγιάς σε δασικές εκτάσεις με βάση μετρήσεις των καιρικών συνθηκών που συλλέγονται από κόμβους αισθητήρων. «Οι κόμβοι αισθητήρων είναι μία χαμηλού κόστους λύση για αξιόπιστη επιτήρηση των δασικών περιοχών», αναφέρει η σελίδα του Πανεπιστημίου και συνεχίζει:
«Σε περίπτωση πυρκαγιάς, οι κόμβοι λειτουργούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης με συχνότερες μετρήσεις για πρόβλεψη της εξάπλωσης της πυρκαγιάς και αποτελεσματική διαχείριση των δυνάμεων πυρόσβεσης και του πληθυσμού».
Σε πρώτη φάση το πρόγραμμα μπορεί να φανεί χρήσιμο στα επιχειρησιακά σχέδια της πολιτικής προστασίας. Δεν έχουμε παρά να ελπίζουμε στην αποτελεσματικότητά του και στο ότι σύντομα θα πάρει τη μορφή εργαλείου που, όπως με αυτό για τις πλημμύρες, ο καθένας μας θα μπορεί να κατεβάσει στο κινητό του.
