Τι να κάνει αν ξυπνάς και νιώθεις κουρασμένος; Αν και εξασφάλισες στον εαυτό σου έναν γενναίο οχτάωρο ύπνο, ξύπνησες πάλι νιώθοντας τέτοια κούραση, σαν να μην έχεις καθόλου κοιμηθεί. Το να ξυπνάς κουρασμένος, ένα φαινόμενο γνωστό και σαν μη αναζωογονητικός ύπνος, διαφέρει από την αϋπνία αφού σε αυτή την περίπτωση το άτομο δεν δυσκολεύεται να αποκοιμηθεί, δεν ξυπνά μέσα στη νύχτα αλλά παρά το γεγονός ότι έχει κοιμηθεί εύκολα και απρόσκοπτα, ξυπνά νιώθοντας κουρασμένο.
Ο μη αναζωογονητικός ύπνος είναι ακριβώς αυτό που δηλώνει το όνομά του. Ένας ύπνος που δεν ξεκουράζει το μυαλό και το σώμα και δεν ξαναγεμίζει τις μπαταρίες του οργανισμού. Όπως αναφέρει η νευρολόγος, Δρ. Sonja Schuetz, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Michigan, οι ασθενείς της συχνά παραπονιούνται για το ότι όσο και να κοιμηθούν ξυπνούν και νιώθουν εξαντλημένοι.
Το φαινόμενο του μη αναζωογονητικού ύπνου
Ο μη αναζωογονητικός ύπνος μπορεί να είναι σύμπτωμα κάποιου προβλήματος υγείας, όπως του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών, της ινομυαλγίας, του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης ή μπορεί να αποτελεί και σύμπτωμα long covid. Επιπλέον, κάποιες διαταραχές ύπνου όπως η υπνική άπνοια, η ναρκοληψία και η υπερυπνία –διαταραχές που ευτυχώς μπορούν να αντιμετωπιστούν– μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε υπερβολική κόπωση κατά τη διάρκεια της μέρας παρά τον επαρκή ύπνο.
Το να υποφέρεις από το φαινόμενο του μη αναζωογονητικού ύπνου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πάσχεις από κάποια πάθηση ή διαταραχή ύπνου. Οι επιστήμονες δεν μπορούν να εξηγήσουν με απόλυτη σιγουριά το φαινόμενο, αλλά ξέρουν πως σίγουρα συνδέεται με έναν ύπνο που είναι με κάποιον τρόπο ανεπαρκής.
Ανεπαρκής γιατί μπορεί για οποιαδήποτε λόγο το άτομο να μην καταφέρνει να περάσει στη φάση του βαθύ ύπνου, που είναι γνωστός και σαν ύπνος βραδέων κυμάτων, είτε γιατί ξυπνά αμέτρητες φορές μέσα στη νύχτα χωρίς να το καταλαβαίνει, είτε γιατί στη φάση του βαθύ ύπνου παρεισφρύουν εγκεφαλικά κύματα που έχουμε τις ώρες που είμαστε ξύπνιοι.
Εάν συστηματικά νιώθεις κούραση όταν ξυπνάς, είναι απαραίτητη μια επίσκεψη στον γιατρό σου για να αποκλείσεις την πιθανότητα κάποιας νόσου ή διαταραχής ύπνου.
Αν είσαι από αυτούς που ταλαιπωρούνται χωρίς να έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας, μπορείς να δοκιμάσεις τις παρακάτω πρακτικές για να αντιμετωπίσεις το φαινόμενο του μη αναζωογονητικού ύπνου.
3 πρακτικές αντιμετώπισης του μη αναζωογονητικού ύπνου
Βεβαιώσου ότι κοιμάσαι αρκετά
Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι χρειάζονται λιγότερες από τις συνιστώμενες επτά έως εννέα ώρες ύπνου τη νύχτα, αλλά στην πραγματικότητα δημιουργούν στον εαυτό τους μια χρόνια έλλειψη ύπνου. Για να ελέγξεις αν κοιμάσαι επαρκώς, η νευρολόγος Δρ. Sonja Schuetz προτείνει τις μέρες που δεν έχεις δουλειά, να παραλείψεις να βάλεις το ξυπνητήρι σου για να δεις πόσο αργά ξυπνάς χωρίς αυτό.
Αν κοιμηθείς μέχρι αργά, αυτό είναι ένα μήνυμα ότι δεν κοιμάσαι αρκετά τις καθημερινές και το σώμα σου προσπαθεί να αναπληρώσει τις ώρες ύπνου που χρειάζεται.
Έλεγξε τη φαρμακευτική σου αγωγή
«Τα υπνωτικά χάπια και άλλοι τύποι συνταγογραφούμενων φαρμάκων, καθώς και τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως η μελατονίνη, μπορεί να έχουν μια “hangover” επίδραση που δημιουργεί ή επιδεινώνει το αίσθημα του μη αναζωογονητικού ύπνου», αναφέρει η Δρ. Lucinda Bateman, ιδρύτρια του Bateman Horne Center, ενός κέντρου που ειδικεύεται στη βελτίωση της φροντίδας ανθρώπων με σύνδρομο χρόνιο κόπωσης, long covid και ινομυαλγία.
Αν παίρνεις κάποιο φάρμακο που σου είναι απαραίτητο αλλά σου δημιουργεί αίσθημα μη αναζωογονητικού ύπνου, ρώτησε τον γιατρό σου αν υπάρχει τρόπος να το αντικαταστήσεις με κάποιο άλλο ή να ελαχιστοποιήσεις τις παρενέργειές του.
Εφάρμοσε τις διαχρονικές συμβουλές για καλό ύπνο
Περιόρισε την κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ. Μην εκτίθεσαι σε οθόνες όταν πλησιάζει η ώρα του ύπνου, δημιούργησε μια χαλαρωτική ρουτίνα ύπνου, όρισε σταθερές ώρες ύπνου και αφύπνισης και προσπάθησε να κοιμάσαι σε ένα δροσερό, σκοτεινό και ήσυχο δωμάτιο. «Οι πρακτικές mindfulness και χαλάρωσης που ελαχιστοποιούν το στρες και το άγχος συμβάλλουν επίσης σε μεγάλο βαθμό στον καλύτερο ύπνο», αναφέρει η Δρ. Bateman.
