Γιατί η περιφέρεια της μέσης μας μεγαλώνει; Η αύξηση του βάρους σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι μια θλιβερή διαπίστωση, που όμως εξηγείται. Ίσως ορισμένοι λόγοι να σας εκπλήξουν και άλλοι όχι και τόσο. Γεγονός παραμένει ότι υπογραμμίζοντας τα αίτια ερχόμαστε πιο κοντά στις πιθανές λύσεις του προβλήματος της παχυσαρκίας.
Είναι επιστημονικά αποδεκτό πλέον ότι η παχυσαρκία είναι μια νόσος, σχεδόν όπως ο καρκίνος ή οι καρδιακές παθήσεις, σύμφωνα με τους ερευνητές. Ίσως λοιπόν είναι καιρός να σταματήσουμε να κατηγορούμε την έλλειψη θέλησης και επιμονής για τα επιπλέον κιλά και να διερευνήσουμε περισσότερο το πρόβλημα.
Πέρα από τους κλασικούς μύθους για την παχυσαρκία που πρέπει να σταματήσουμε να πιστεύουμε, είναι σημαντικό να δούμε πότε και πώς η παχυσαρκία σχετίζεται με δυσλειτουργία του εγκεφάλου, αν έχει νόημα να την αντιμετωπίσουμε φαρμακευτικά ή μόνο με κάποια αποτελεσματική δίαιτα, καθώς και ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο.
Στο πλαίσιο αυτό, αναζητήσαμε τους λόγους για τους οποίους οι κάτοικοι του δυτικού κόσμου παχαίνουν συστηματικά, κάθε χρόνο και περισσότερο. Θα εκπλαγείτε διαβάζοντας ότι δεν είναι μόνο η άσκηση και η διατροφή που ευθύνονται για την αύξηση βάρους, αλλά και παράγοντες που δεν είχαμε σκεφτεί ποτέ.
1. Τα νέα μέτρα και… σταθμά
Το 1998, 29 εκατομμύρια άνθρωποι έγιναν ξαφνικά υπέρβαροι χωρίς να πάρουν ούτε μισό κιλό. Εκείνο το καλοκαίρι, ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, της χώρας με τους πιο παχύσαρκους πολίτες, νέες κατευθυντήριες γραμμές που μειώνουν το όριο του τι ταξινομεί ένα άτομο ως υπέρβαρο.
Σύντομα, τα νούμερα αυτά υιοθετήθηκαν διεθνώς. Έτσι, για να θεωρηθεί φυσιολογικό ένα άτομο πλέον, πρέπει να έχει δείκτη μάζας σώματος μικρότερο του 25, ενώ παλιότερα ήταν 28 το όριο για τους άντρες και 27 για τις γυναίκες.
2. Η καλύτερη υγιεινή
Κι όμως, το συχνό πλύσιμο των χεριών, το καθαρότερο νερό και η κατάχρηση των αντιβιοτικών μπορεί να ευθύνονται κι αυτά για τη γενική αύξηση βάρους.
Σε πειράματα που έγιναν σε ποντίκια, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ορισμένα εντερικά βακτήρια μπορούν να βοηθήσουν ένα σώμα να απορροφήσει περισσότερες θερμίδες από την ίδια ποσότητα τροφής και επιπλέον να αυξήσει την όρεξη.
«Είναι πιθανό αυτά τα βακτήρια να κέρδισαν έδαφος, καθώς εξαλείψαμε τα ανταγωνιστικά προς αυτά βακτήρια με αντιβιοτικά και καλύτερες πρακτικές υγιεινής», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης.
3. Οι γονείς μας
Φυσικά, αδύνατοι άνθρωποι εξακολουθούν να υπάρχουν, παρόλο που τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν αυξηθεί σημαντικά τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν κερδίσει ένα γενετικό λαχείο, καθώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, τα γονίδια πιθανότατα ελέγχουν πόσο εύκολα κάποιος αισθάνεται χορτάτος. Οι άνθρωποι που δεν έχουν τα γονίδια της ανικανοποίητης όρεξης συχνά δεν καταλαβαίνουν πόσο δύσκολο είναι για τους υπόλοιπους να σταματήσουν να τρώνε…
4. Ειδικά η μητέρα μας
Μια άλλη έρευνα έχει δείξει ότι ένα αγέννητο παιδί μπορεί να λάβει μηνύματα σχετικά με τον τρόπο ρύθμισης του βάρους του ήδη από τη μήτρα. Τα μηνύματα αυτά ανήκουν στον χώρο της επιγενετικής, του επιστημονικού κλάδου που μελετά το πώς αλλάζει ο τρόπος λειτουργίας των γονιδίων, ακόμη κι όταν αυτά τα ίδια δεν αλλάζουν.
Ερευνητές στο Κέντρο Παιδικής Διατροφής του Αρκάνσας στο Little Rock παρέδωσαν σε λεπτά ποντίκια τα νεογέννητα θηλυκών ποντικών, τόσο φυσιολογικού βάρους όσο και παχύσαρκων, ώστε να τα φροντίσουν. Ακόμη και με σχεδόν πανομοιότυπη ανατροφή, μόνο τα μωρά των παχύσαρκων μαμάδων έγιναν παχουλά.
5. Οι φίλοι μας
Οι άνθρωποι κρίνουν το βάρος τους σε σχέση με εκείνο των γύρω τους. Έρευνες έχουν δείξει ότι εάν οι φίλοι σας είναι υπέρβαροι, είναι πιο πιθανό να γίνετε κι εσείς. Ένας βασικός λόγος μπορεί να είναι η επανεκτίμηση του τι θεωρείτε φυσιολογικό. Τέτοια ευρήματα υπογραμμίζουν ότι η παχυσαρκία μπορεί να έχει πολιτιστικά, κοινωνικά και ψυχολογικά αίτια.
6. Η καθιστική ζωή
Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Αυτοκίνητα, γραφεία και καναπέδες, έχουν κάνει το σώμα μας οκνηρό. Το ότι δεν κινούμε το σώμα μας όσο οι πρόγονοί μας σαφέστατα έχει συμβάλλει στη συλλογική αύξηση του βάρους μας. Η άσκηση είναι ό,τι πρέπει για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους και τη ρύθμιση της όρεξης. Ωστόσο, η γυμναστική από μόνη της δεν αρκεί για να χάσετε περισσότερα από 5 κιλά.
7. Το εθιστικό φαγητό
Πιθανότατα, αν δεν υπήρχε το junk food, θα ήμασταν όλοι πολύ πιο αδύνατοι. Ή για να το πούμε όχι και πολύ διαφορετικά: όταν δεν υπήρχε το junk food, ήταν όλοι πολύ πιο αδύνατοι.
Τα τρόφιμα που διατίθενται από τις αλυσίδες των ταχυφαγείων, αλλά και οι υπερ-επεξεργασμένες, τυποποιημένες τροφές που βρίσκουμε εύκολα στα ράφια των σούπερ μάρκετ, είναι γεμάτες λιπαρά, ζάχαρη, χημικές, διογκωτικές ύλες και αλάτι. Όλα αυτά αντί να μας χορταίνουν, μας ανοίγουν την όρεξη να τρώμε περισσότερο και είναι εξαιρετικά εθιστικά, ακριβώς όπως το αλκοόλ, το σεξ και τα ναρκωτικά.
Με ζάχαρη, αλάτι και λίπος σε κάθε γωνιά του δρόμου, μοιάζει να ζούμε σε ένα ξέφρενο πάρτι… φαγητού. Δυστυχώς, το σώμα μας ανταποκρίνεται σε αυτό το πάρτι με την ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη, διαβήτη και συστηματικής φλεγμονής, η οποία είναι μια ανοσολογική απόκριση σε όλο το σώμα που έχει συνδεθεί με διάφορα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων και του καρκίνου.
8. Η ψυχολογία μας
Ενώ τα γονίδια και το περιβάλλον είναι υπεύθυνα για το 70% της αύξησης του ΔΜΣ των ανθρώπων, το υπόλοιπο 30% έχει να κάνει με την ψυχολογία μας. Δεν είναι μόνο οι κακές διατροφικές συνήθειες που μπορεί να μας ωθήσουν στη συναισθηματική υπερφαγία, είναι και το άγχος και η έλλειψη ύπνου που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τον μεταβολισμό μας.
Αν στα παραπάνω προσθέσουμε το ότι το μεσημεριανό μας το τρώμε στο γραφείο και το πρωινό κατά τη διάρκεια των μετακινήσεων, τα πράγματα περιπλέκονται περισσότερο. Όχι τυχαία, η γρήγορη κατανάλωση τροφής έχει συνδεθεί με το υπερβολικό βάρος, ενώ τα τακτικά οικογενειακά γεύματα συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο παχυσαρκίας.
