Εάν είσαι γονιός, ξέρεις πως το να θέτεις όρια στα παιδιά σου δεν είναι απλό. Οι παρακάτω συμβουλές θα σε βοηθήσουν να τα επιβάλεις χωρίς να καταστρέψεις τη σχέση σου μαζί τους.
Το να θέσει κανείς όρια δεν είναι καθόλου απλή διαδικασία. Προϋποθέτει μεγάλο βαθμό αυτογνωσίας, ωριμότητας και αποφασιστικότητας. Συχνά δεν είναι εύκολο να βρει κανείς ούτε τα δικά του όρια, πόσο μάλλον αυτά που πρέπει να θέσει στο παιδί του.
Η χάραξη των ορίων είναι μια από τις πιο δύσκολες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ένας γονιός. Συχνά οι γονείς διστάζουν, αμφιβάλλουν, έχουν ενοχές, ζητούν συγγνώμη, δικαιολογούνται ή κάνουν πίσω όταν αποφασίσουν να γίνουν αυστηροί και να βάλουν όρια.
Υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί που μας εμποδίζουν, όπως το να συγχέουμε την αγάπη με το ντάντεμα, κακομαθαίνοντας το παιδί με πράξεις που θεωρούμε ότι γίνονται από αγάπη και στοργή. Η σύγκρουση αξιών που σε δυσκολεύει να αποφασίσεις τι είναι προτεραιότητα, οι ενοχές, η ανάγκη σου να έχεις πάντα τον ρόλο του καλού, η ματιά και η γνώμη των άλλων είναι οι συνηθέστερες αιτίες που μπορεί να σε αποπροσανατολίσουν και να σε δυσκολεύουν στο να βάλεις όρια.
Ακολουθώντας τις παρακάτω τέσσερις στρατηγικές που προτείνει η συγγραφέας και ψυχοθεραπεύτρια Christel Petitcollin στο βιβλίο της Πώς να επικοινωνήσετε σωστά με το παιδί σας, θα βρεις την πυξίδα για αποτελεσματική χάραξη ορίων.
1. Μην υπονομεύεις το κύρος του άλλου γονιού
Συμβαίνει πολύ συχνά: Μόλις ο ένας γονιός θέτει κάποιο όριο, ο άλλος επεμβαίνει και το ακυρώνει. Συνήθως είναι το μικρό παιδί που μιλάει μέσα σου και δεν του αρέσει να ακούει τον άλλο γονιό να μαλώνει. Το τίμημα όμως που πληρώνουν οι γονείς για να καθησυχάσουν το εσωτερικό παιδί τους είναι πολύ βαρύ. Όταν μειώνεις το κύρος του άλλου γονιού, το παιδί σου μένει στην ατιμωρησία και αποκτά την αναμφισβήτητη δύναμη του να κάνει τους γονείς του να μαλώνουν.
Εννοείται πως οι αξίες του ζευγαριού μπορεί να είναι διαφορετικές και οι απόψεις τους για το τι επιτρέπεται και τι όχι την κάθε στιγμή να διαφέρουν, αυτό όμως δεν είναι λόγος για να υποσκάπτεις την εξουσία του άλλου. Η σωστή στρατηγική θέλει τον κάθε γονιό να επεμβαίνει για να θέσει το όριο που θεωρεί ο ίδιος σωστό χωρίς παρέμβαση του άλλου.
2. Μην δικαιολογείσαι και μην ζητάς συγγνώμη για τα όρια που έχεις θέσει
Το να μιλάς για ώρες και να εξηγείς στο παιδί σου τους λόγους για τους οποίους δεν του επιτρέπεται κάτι είναι παντελώς ανούσιο. Για το παιδί δεν έχουν καμία σημασία οι λόγοι παρά μόνο η απογοήτευση του για το ότι δεν μπορεί να έχει ή να κάνει αυτό που θέλει. Συχνά οι γονείς δικαιολογούνται για τα όρια που οι ίδιοι θέτουν. Αυτό περιπλέκει την αποστολή τους, τους κάνει να χάνουν χρόνο και δεν βοηθάει καθόλου τα παιδιά να καταλάβουν.
3. Μην κάνεις «ψευδείς» ερωτήσεις και μην θέτεις αινίγματα για το πού είναι το όριο
Μην ρωτάς «έχεις κάνει τα μαθηματά σου;» ή «έχεις μαζέψει το δωμάτιο σου;» αν ξέρεις πως το παιδί σου δεν το έχει κάνει. Αυτή η μέθοδος των «ψευδών» ερωτήσεων είναι ένα είδος έμμεσης κατηγορίας που προκαλεί επιθετικότητα και ενοχές. Δεν βοηθά την επικοινωνία με το παιδί σου και πιθανότητα εκείνο σαν αντίδραση θα αναπτύξει άμυνα και θα κόψει κάθε δίοδο επικοινωνίας.
Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσεις τη διατύπωση μιας ήρεμης και σταθερής διαταγής. Από την άλλη πλευρά, πριν τιμωρήσεις ένα παιδί που ξεπέρασε τα όρια, βεβαιώσου ότι αυτά είχαν διατυπωθεί ξεκάθαρα. Πολλές φορές μπορεί να θεωρείς κάτι τόσο αυτονόητο, που να μην φροντίσεις να το κάνεις σαφές.
4. Η επιβολή της τιμωρίας
Πιθανότατα να μην χρειαστεί να την επιβάλεις αν έχεις φροντίσει να θέσεις αποτελεσματικά όρια. Εάν καταφύγεις όμως σε αυτή, φρόντιζε να ορίζεις τις τιμωρίες σε κατάσταση ηρεμίας και όχι εν θερμώ.
Αν μια απαράδεκτη συμπεριφορά του παιδιού σου σε αιφνιδιάσει, έχεις το δικαίωμα να πάρεις το χρόνο σου και να πεις: «Είμαι πολύ δυσαρεστημένος μαζί σου αυτή τη στιγμή. Χρειάζομαι χρόνο να σκεφτώ τι τιμωρία να σου επιβάλλω». Αποφύγετε τις προσβολές και πολύ περισσότερο τις ταπεινώσεις και τις τιμωρίες που δεν έχουν σχέση με το λάθος που έχει γίνει, αλλά έχουν σκοπό απλώς να πλήξουν το παιδί σε κάτι που είναι σημαντικό για εκείνο.
