Ο σύγχρονος άνθρωπος καταναλώνει το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής του στον εργασιακό χώρο. Μέσα στο χώρο αυτό συνάπτει σχέσεις με συναδέρφους που βρίσκονται σε ανώτερη, ίση ή και κατώτερη κλίμακα από αυτόν. Διαμορφώνεται ένα εργασιακό περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούνται και εργάζονται τα μέλη μιας παραγωγικής ομάδας. Η ομάδα αυτή, για να είναι αποδοτική, θα πρέπει να λειτουργεί με κανόνες που υποστηρίζουν και προστατεύουν τα δικαιώματα των εργαζομένων της.
Δυστυχώς, κάποιες φορές, η ισορροπία διαταράσσεται και εμφανίζονται φαινόμενα δυσάρεστα για τους εργαζόμενους που δυσκολεύουν την αποδοτικότητα, την προσαρμογή και την συμμετοχή τους στο συλλογικό έργο.
Δημιουργούνται εχθρότητες, αντιπαραθέσεις, συναδερφικά μαχαιρώματα, τρικλοποδιές, σεξουαλικές και ηθικές παρενοχλήσεις. Κάθε καταχρηστική συμπεριφορά, χειρονομία,λόγος και στάση, που προσβάλλει με την επανάληψη ή τη συστηματοποίησή της, την αξιοπρέπεια, την ψυχική ή την σωματική ακεραιότητα ενός ατόμου, βάζοντας σε κίνδυνο την εργασία του ή υποβιβάζοντας το εργασιακό κλίμα, αποτελεί παρενόχληση.
Η παρενόχληση ενέχει συχνά το στοιχείο της αθέμητης χρήσης ή κατάχρησης της εξουσίας, από την οποία τα θύματα ενδέχεται να αδυνατούν να προστατευτούν. Είναι μία βία σε μικρές δόσεις που δεν εντοπίζεται, αλλά εντούτοις είναι πολύ καταστροφική. Οι ιδιαίτεροι τρόποι επίθεσης ποικίλλουν ανάλογα με το κοινωνικό-μορφωτικό περιβάλλον και τους επαγγελματικούς τομείς. Στους τομείς της παραγωγής η βία είναι πιο άμεση, λεκτική ή σωματική. Όσο ανεβαίνουμε στην ιεραρχία και στην κοινωνικό-μορφωτική κλίμακα τόσο οι επιθέσεις γίνονται με το γάντι, είναι διαστροφικές και δύσκολο να εντοπισθούν.
Στην παρενόχληση, το άτομο που έχει επιλεγεί στοχοποιείται. Οι επιπτώσεις στην υγεία των θυμάτων είναι δραματικές. Η σοβαρότητα των επιπτώσεων εξαρτάται από την ταυτότητα των θυμάτων, τη σχέση μεταξύ των πρωταγωνιστών και του αριθμού των ατόμων που εμπλέκονται. Οι συνέπειες, εξαρτώνται από τη διάρκεια της παρενόχλησης, την ένταση της επίθεσης και πόσο ευάλωτο είναι το θύμα. Τα συμπτώματα, στην αρχή, είναι συγγενικά του άγχους σε συνδυασμό με διαταραχές όπως κόπωση, νευρικότητα, αϋπνίες, ημικρανίες, στομαχικές διαταραχές, οσφυικοί πόνοι κ.α. Σε αυτή την κατάσταση προστίθεται ένα αίσθημα αδυναμίας, ταπείνωσης και εγκατάλειψης.
Τα θύματα παρουσιάζουν ψυχοσωματικές διαταραχές, άγχος αποφυγής του χώρου εργασίας, πτώση της αποδοτικότητάς τους, αμφισβήτηση των ικανοτήτων τους, χαμηλή αυτοεκτίμηση, θυμό, μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης ασθενειών, αυτοκτονικές σκέψεις και τέλος αυτοκτονίες. Πολλά από τα άτομα αυτά αποδιοργανώνονται τόσο πολύ, απογοητεύονται, χάνουν το κουράγιο τους να αγωνιστούν εναντίον αυτής της κατάστασης, με αποτέλεσμα να θυματοποιούνται και να βγαίνουν οριστικά από τον επαγγελματικό στοίβο.
Η αντιμετώπιση της παρενόχλησης στο χώρο της εργασίας, επιβάλλει αρχές όπως ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, κατάργηση κάθε είδους διάκρισης, προστασία της ψυχικής και σωματικής υγείας του εργαζόμενου καθώς και της επαγγελματικής του ιδιότητας. Πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα και να καταγγέλουμε τις καταχρήσεις της εξουσίας, τη διάκριση και την παρενόχληση σε όλες της τις μορφές. Η αντίδραση των εργαζομένων δίνει την ευκαιρία σε μια επιχείρηση να αλλάξει τις μεθόδους διαχείρησής της και να βελτιώσει την επικοινωνία μεταξύ των ατόμων.
Μαρία Γιαννοπούλου Κρίτη
Σύμβούλος Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπεύτρια
Εναλλακτική Θεραπεύτρια
Γρηγορίου Λαμπράκη 62, Πειραιάς
Κινητό Τηλέφωνο: 6949100849
www.facebook.com/GrafioPsihotherapias/
