Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο της Σύρου σχεδιάστηκε πριν καν γεννηθεί ο Elon Musk… Σήμερα, ο πλανήτης έχει μπει για τα καλά στη σφαίρα της ηλεκτρικής αυτοκίνησης, με τα συμβατικά αυτοκίνητα να χάνουν χρόνο με το χρόνο την πρωτοκαθεδρία τους και τα ηλεκτρικά να κερδίζουν σιγά – σιγά τους στόχους τους. Οι μαζικές προσπάθειες για την ανάδειξη των ηλεκτρικών αυτοκινήτων μπορεί να ξεκίνησαν στις αρχές του 21ου αιώνα, αλλά η πρωτοπόρα ιδέα είχε γεννηθεί πριν από περίπου μισό αιώνα και έχει ελληνικό χρώμα.
Δεκαετίες πριν από τα Tesla του Elon Musk, το Enfield 8000, που κατασκευάστηκε στο Νεώριο της Σύρου, ήταν το πνευματικό παιδί του Έλληνα εκατομμυριούχου Γιάννη Γουλανδρή. Η Enfield Automotive ήταν μια βρετανική εταιρεία, η οποία ειδικευόταν στην παραγωγή όπλων και είχε έδρα τη νήσο Γουάιτ. Όταν ωστόσο την αγόρασε ο Γιάννης Γουλανδρής άρχισε να παράγει σκάφη θάλασσας, ταχύπλοα και άλλα.
Πώς δημιουργήθηκε το Enfield 8000
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 προκηρύχθηκε ένας διαγωνισμός από τη βρετανική ΔΕΗ, για την κατασκευή 100 ηλεκτρικών αυτοκινήτων για εταιρική χρήση. Στον διαγωνισμό αυτόν συμμετείχε και η Ford, αλλά επικράτησε η ιδέα της Enfield και του τεχνικού διευθυντή της, Κωνσταντίνου Αδρακτά.
Ο Κωνσταντίνος Αδρακτάς, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2020, θεωρείται ότι είναι ο άνθρωπος που έφτιαξε το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο που μπήκε σε παραγωγή. Ήταν απόφοιτος του MIT στην αστρονομία και την αστροναυτική και πριν δουλέψει για τον Γουλανδρή, δούλευε στη NASA.
Η αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας στο Enfield γινόταν σε οκτώ μπαταρίες μολύβδου, έξι στοιχείων και χωρητικότητας 120 Ah, μοιρασμένες στο εμπρός και το πίσω μέρος του αμαξώματος. Έδιναν κίνηση στον ηλεκτροκινητήρα συνεχούς ρεύματος των μόλις 8,2 ίππων που μετέφερε την κίνηση στους πίσω τροχούς, ενώ για τα βοηθητικά κυκλώματα φρόντιζε μία επιπλέον μπαταρία 55 Αh.
Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο παρήχθη αρχικά στο Ηνωμένο Βασίλειο
Το αυτοκίνητο είχε περάσει όλες τις απαραίτητες δοκιμές για την παραγωγή στο Ηνωμένο Βασίλειο και βρισκόταν καθ’ οδόν για την παραγωγή του στις ΗΠΑ. Λέγεται ότι ο τότε κυβερνήτης της Καλιφόρνιας Ronald Reagan έστειλε ένα φορτηγό αεροπλάνο για να μεταφέρει τρία Enfield 8000 στην Καλιφόρνια για να υποστηρίξει τη νομοθεσία του για τον καθαρό αέρα. Ωστόσο, δεν παρήχθη ποτέ στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς υπέστη πόλεμο από τις παραδοσιακές αυτοκινητοβιομηχανίες.
Ο Γουλανδρής έφερε στη συνέχεια την εταιρεία στη Σύρο, όπου είχε αγοράσει το Νεώριο και την ενσωμάτωσε εκεί, δημιουργώντας το Enfield-Neorion. Ο Αδρακτάς ωστόσο δεν ακολούθησε την ιδέα του στην Ελλάδα, γιατί γνώριζε ότι στη Σύρο το ηλεκτρικό αυτοκίνητο θα «πέθαινε». Στη Σύρο εντέλει κατασκευάστηκαν συνολικά 120 αυτοκίνητα εκ των οποίων τα 65 χρησιμοποιήθηκαν από το Συμβούλιο Ηλεκτρικής Ενέργειας και τις επιτροπές ηλεκτρισμού στη νότια Αγγλία.
Ακόμη και σήμερα, ορισμένα από αυτά τα οχήματα εξακολουθούν να διαφημίζονται προς πώληση στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ένα από αυτά φυλάσσεται ως έκθεμα στο East Anglia Transport Museum στο Carlton Colville. Στην Ελλάδα δεν κυκλοφόρησε ούτε ένα, καθώς ο Γουλανδρής έπεφτε πάνω σε γιγαντιαία γραφειοκρατικά προβλήματα.
Ο Θάνος Λεμπέσης, γενικός διευθυντής της Enfield-Neorion εκείνη την εποχή, υποστήριξε ότι ο κ. Γουλανδρής είχε σκεφτεί ότι «η εταιρεία ανήκε σε Έλληνες, το αυτοκίνητο σχεδιάστηκε από Έλληνες, άρα θα έπρεπε να παραχθεί και από Έλληνες» και για αυτό είχε αποφασίσει τη μετακίνηση της εταιρείας στη χώρα μας.
Το αυτοκίνητο θεωρήθηκε ότι είχε μεγάλες δυνατότητες στις αρχές της δεκαετίας του ’70, μια εποχή που υπήρχε παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση. Ωστόσο, η παραγωγή του σταμάτησε το 1977, επειδή τα ζητήματα φορολογικής κατηγοριοποίησης του ηλεκτρικού του ρεύματος στην Ελλάδα το καθιστούσαν ασύμφορο.
Από πλευράς επιδόσεων, δεν ήταν και πολύ εντυπωσιακό, με την τελική του ταχύτητα να φτάνει τα 80 χιλιόμετρα την ώρα, ενώ η μπαταρία του κρατούσε για περίπου 85 χιλιόμετρα και αυτό με αργή ταχύτητα.
Το 2013, ένα πορτοκαλί Ε8000 βρέθηκε από το Σύλλογο Ιστορικών Οχημάτων Σύρου στην κατοχή ενός νεαρού ιδιώτη στη Νήσο Γουάιτ και τελικά επαναπατρίστηκε για να εκτεθεί στο Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης Σύρου.
