Ο Δρ. Θεόδωρος Παπακώστας ή αλλιώς ο γνωστός ως Archeostoryteller του Instagram είναι ένας σύγχρονος άνθρωπος με φρέσκια προσέγγιση στους αγαπημένους του αρχαίους και στην επιστήμη του, την αρχαιολογία. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, πήρε το πρώτο του πτυχίο στην αρχαιολογία από το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στη Βρετανία και το μεταπτυχιακό του στην προϊστορική αρχαιολογία από το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ. Το 2017 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στην κλασική αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σήμερα, ο Archeostoryteller ξεχωρίζει για τον απλό αλλά τόσο βαθύ, τρόπο που μας γνωρίζει τον αρχαίο πολιτισμό.
Δηλώνει συχνά πως «η αρχαιολογία ανήκει σε όλους». Γιατί; Γιατί «Η αρχαιολογία μελετά το ανθρώπινο παρελθόν. Όλοι είμαστε άνθρωποι. Άρα όλους μας αφορά το παρελθόν μας, εφόσον θέλουμε να έχουμε αντίληψη του ποιοι είμαστε κι από που ήρθαμε».
Συνέντευξη στην Πάμελα Λύτρα για το LetsTalk.gr
Μέχρι πριν γνωρίσουμε εσάς, είχαμε στο μυαλό μας τον αρχαιολόγο ως έναν άνθρωπο αρκετά συντηρητικό κι όχι τόσο μοντέρνο ή σύγχρονο. Γιατί συνέβαινε αυτό και τελικά τι τύποι είναι οι αρχαιολόγοι;
Αυτή η παρανόηση είναι ένα ακόμη στερεότυπο από τα πολλά που συνοδεύουν διάφορες ειδικότητες κι επιστήμες. Προφανώς και σ’ ένα τόσο ευρύ κλάδο θα βρεις όλων των ειδών τους ανθρώπους. Οι αρχαιολόγοι όμως είναι ένας κλάδος με ανθρώπους ερωτευμένους με τη δουλειά τους και αυτό κάνει τη διαφορά.
Πότε και πως αποφασίσατε να «δείτε την αρχαιολογία αλλιώς»;
Η αρχαιολογία ΕΙΝΑΙ αλλιώς. Αυτό κάνει. Βλέπει την ανθρωπότητα και το παρελθόν από όλες τις πλευρές. Το κάνει κατά κόρον. Εγώ απλά επέλεξα να το επικοινωνήσω στο ευρύ κοινό μέσω του Archaeostoryteller.
Από όσα έχετε διαβάσει και δει για την αρχαιότητα, τι σας έχει συγκλονίσει περισσότερο ως ιστορία κι ως στοιχεία του τρόπου ζωής τους;
Οι αντιθέσεις στην αρχαιότητα είναι συγκλονιστικές. Ήταν μια διαφορετική, πιο σκληρή κοινωνία, αλλά παράλληλα κι ένας κόσμος που είχε τις προδιαγραφές για να γεννήσει υψηλή τέχνη και πολιτισμό, επιστήμες, αρχιτεκτονική, θέατρο, λογοτεχνία, ιατρική κλπ.
Υπάρχει κάτι που θα άξιζε να κρατήσουμε από την αρχαιότητα και να το υιοθετήσουμε στη σύγχρονη εποχή;
Την αποδοχή. Οι αρχαίοι, όχι μόνο οι Έλληνες, ταξίδευαν σε ξένα μέρη και δεν έβλεπαν ανταγωνιστικά τον πολιτισμό, τη θρησκεία και τα έθιμα των άλλων λαών. Ήταν πολύ πιο δεκτικοί στην πολιτιστική διαφορετικότητα από ότι εμείς σήμερα. Και σήμερα είμαστε δεκτικοί, αλλά περιχαρακωμένοι και συγκρίνοντας το δικό μου με το δικό σου. Δεν είναι αγώνας δρόμου ούτε χωράει σύγκριση στους πολιτισμούς.
«Έραμαι μέγα», το δαχτυλίδι σας με την υπέροχη ιστορία όπως έχετε περιγράψει σε συνεντεύξεις σας. Αλήθεια εσείς τι αγαπάτε πολύ στην αρχαιότητα και τι στη σύγχρονη εποχή;
Στη σύγχρονη εποχή αγαπώ ό,τι έχουμε λύσει (σε μεγάλο βαθμό) περί βασικών οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων (στον δυτικό κόσμο). Άσχετα αν με θλίβει που πάλι συζητάμε τα αυτονόητα και παλεύουμε για αυτά. Στην αρχαιότητα αγαπώ την αγάπη τους για την αρμονία, την καλαισθησία και την υψηλή τέχνη.
Έχετε συμμετάσχει σε ανασκαφές στην Ελλάδα και τη Βρετανία. Ποια είναι τα συναισθήματα που γεννιούνται κατά τη διάρκεια μίας ανασκαφής;
Η ανασκαφή είναι μια επίπονη κι απαιτητική διαδικασία. Δεν είναι απλά σκάβω. Θέλει υπομονή, θέλει να προσέχεις κάθε κίνηση και να την καταγράφεις επίσης. Είναι σαν να χτίζεις, αλλά ανάποδα. Αλλά η στιγμή που βρίσκεις ένα εύρημα, όποιο κι αν είναι αυτό, είναι απλά απερίγραπτη. Αγγίζεις κάτι που δεν αγγίχτηκε εδώ και 2000 χρόνια ή και περισσότερα. Μαγικό.
Το Instagram Page Archeostoryteller δημιουργήθηκε με το σκοπό να μάθουν όλοι αυτό που τους ανήκει, τη γνώση, την αρχαιότητα και τις ρίζες. Ποιο πιστεύετε πως είναι το κοινό σας τελικά;
Το κοινό μου αρχικά σκόπευα να είναι οι νεαροί ενήλικες. Το «δυναμικό κοινό» που λένε και στο μάρκετινγκ. Τελικά προς μεγάλη μου έκπληξη, το κοινό μου απλώθηκε και σε μικρά παιδιά αλλά και σε μεγαλύτερες ηλικίες που είναι και τα δυο δυσκολότερα κοινά.
Από που αντλείτε πληροφορίες κι υλικό για τις ευφάνταστες αναρτήσεις σας, αφού πολλές δεν αφορούν κάποια τυπική γνώση για την αρχαιότητα αλλά έχουν ενδιαφέροντα στοιχεία της καθημερινότητας, του έρωτα, της ζωής των αρχαίων;
Είτε από αρχαιολογικές δημοσιεύσεις, καταλόγους μουσείων, τα ίδια τα αρχαία κείμενα, από πολλές πηγές. Προσπαθώ να υπάρχει μια ποικιλία και στις πηγές και στα θέματα, που πραγματεύομαι.
Εσείς παρακολουθείτε κάποια άλλη επιστήμη, εκτός της αρχαιολογίας, με σκοπό τη γνώση; Ποια άλλη επιστήμη σας κινεί το ενδιαφέρον;
Δεν προλαβαίνω να μπω σε βάθος σε άλλες επιστήμες αυτή την περίοδο, γιατί ο χρόνος μου είναι εξαιρετικά περιορισμένος καθώς πρέπει να διαχειριστώ κι όλα τα κοινωνικά δίκτυα από μόνος μου, να τρέχω το ποντκαστ μου και να έχω χρόνο για μελέτη και συγγραφή. Αλλά όλες οι επιστήμες είναι αξιόλογες κι αξίζουν να επικοινωνούνται. ΟΛΕΣ.
Γιατί οι περισσότεροι Έλληνες «μένουμε» στην ιστορία μας και στη σπουδαιότητα των αρχαίων και προβάλλουμε κυρίως τι έκαναν εκείνοι χωρίς εξέλιξη ή έμπνευση;
Γιατί έτσι μας το έμαθαν οι γονείς και οι παππούδες μας, αλλά και γιατί αυτό είναι το επίσημο εθνικό αφήγημα της χώρας κατά τον 20ο αιώνα και εξής. Δεν μάθαμε να βλέπουμε σφαιρικά το παρελθόν και μας έχει γίνει εθνικό σύμπλεγμα κατωτερότητας.
Το παρελθόν μπορεί να αποτελέσει κίνητρο και να δώσει την αφύπνιση;
Φυσικά! Τον άνθρωπο ψάχνουμε. Ψυχοθεραπεία είναι η αρχαιολογία. Και βγαίνουμε όλοι καλύτεροι. Είναι έμπνευση να γνωρίζεις καλύτερα την ανθρωπότητα στην ολότητά της.
Ποιοι ήταν οι αρχαίοι, που «διαμόρφωσαν» αυτό τον σπουδαίο πολιτισμό;
Οι τρεις μεγαλύτεροι ήταν ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας κι ο Αριστοτέλης, αλλά και μία πλειάδα πολλών άλλων. Δεν έχει τελειωμό η λίστα.
Τα βιβλία σας απευθύνονται σε όλους στοχεύονται και στο κοινό της οικογένειας. Μιλήστε μας λίγο για τα βιβλία σας και την εμπειρία της συγγραφής.
Το δεύτερο βιβλίο είναι ενήλικο, σίγουρα δεν κάνει για πολύ μικρά παιδιά. Τα παιδιά τα προσεγγίζω με το τρίτο μου βιβλίο, «Παιδιά, χωράει όλη η αρχαιότητα στο Ασανσέρ;». Η συγγραφή είναι κάτι που πρώτα συμβαίνει στο μυαλό μου, για μήνες, και μετά βγαίνει στο χαρτί σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Προτιμώ να γράφω το βιβλίο μου πρώτα στο μυαλό μου.
Τελικά ο Ηρακλής ήταν ο σούπερ ήρωας της αρχαιότητας;
Ναι. Ξεκάθαρα!
Ποιος φαίνεται να ήταν ο πιο «σπαστικός» των αρχαίων;
Μα, ο Αλκιβιάδης. Κούκλος, πάμπλουτος, πονηρός και πανέξυπνος, τον αγάπησαν πολύ και τον μίσησαν ακόμη περισσότερο.
Μήπως οι σύγχρονοι βάζουμε περισσότερες ταμπέλες από ό,τι έκαναν οι αρχαίοι στους ανθρώπους και τις σχέσεις τους;
Ναι βάζουμε όντως πολλές ταμπέλες. Από μια μεριά βοηθάει, για να μπορούμε να ταυτιζόμαστε όσο περισσότεροι μπορούμε γιατί πλέον ζούμε σε πιο πολύπλοκες κοινωνίες κι αυτό αποτελεί πρόκληση για όλους μας, από την άλλη καμιά φορά εγκλωβιζόμαστε σε ταμπέλες που δε μας χωράνε.
Ηράκλειτος και Μεγαλέξανδρος, οι δύο αδυναμίες σας σε πραγματικές προσωπικότητες όπως έχετε πει. Γιατί ξεχωρίσατε αυτούς τους δύο;
Ο Ηράκλειτος ήταν ένας πολύ εκκεντρικός φιλόσοφος, που κατάφερε να βρει βαθιές αλήθειες και δεν έγινε κατανοητός ούτε από τους ίδιους τους σύγχρονούς του, ενώ ο Μεγαλέξανδρος ήταν ένας νέος άνθρωπος με πάμπολλα προσόντα που σημάδεψε την παγκόσμια ιστορία όσο κανείς.
Προσωπικά τι κίνητρο σάς έδωσε για τη ζωή, η μελέτη των αρχαίων;
Εμένα αυτό που μου δίνει η αρχαιολογία, είναι μια αίσθηση κατανόησης όλης της ανθρωπότητας. Μου λύνει απορίες και με βοηθάει να φανταστώ μια καλύτερη κοινωνία, ξέροντας τα καλά και τα κακά που μπορεί να δημιουργήσει ο άνθρωπος από την αρχαιότητα μέχρι τώρα.
