Όταν ακούμε για τα Νησιά Φερόε, το μυαλό μας πηγαίνει σε πολύ συγκεκριμένα πράγματα: στα εντυπωσιακά τοπία, τους τεράστιους καταρράκτες, την εθνική ομάδα ποδοσφαίρου που έχει καταφέρει να κερδίσει, μάλιστα, δύο φορές τη δικιά μας εθνική. Το μικρό νησιωτικό σύμπλεγμα του ευρωπαϊκού βορρά όμως, έχει χαρακτηριστεί ως το «καλύτερο φορολογικό κράτος του πλανήτη».
Συγκεκριμένα, μια ομάδα δημοσιογράφων επισκέφτηκε τα Νησιά Φερόε προκειμένου να δει από κοντά πώς λειτουργεί το κράτος. Ακόμη κι αν οι προσδοκίες ήταν μεγάλες, αυτό που αντίκρισαν τους εντυπωσίασε.
Το ξεχωριστό φορολογικό σύστημα
Όπως σημειώνεται στο ρεπορτάζ του Atlantic, δεν πρόκειται απλά για ένα κεντρικό σύστημα που συλλέγει αυτόματα τα έσοδα και κάνει τις πληρωμές του. Το αντίθετο, αφού παρακολουθεί συνεχώς το εισόδημα από την εργασία των πολιτών της χώρας – και όχι μια φορά τον χρόνο μέσω των φορολογικών δηλώσεων. Έτσι, μπορεί να προσαρμόσει αυτόματα την παρακράτηση φόρου που συνήθως είναι ακριβής.
Το ίδιο αυτοματοποιημένο σύστημα ισχύει και στην πρόνοια. Το κράτος μπορεί ανά πάσα στιγμή να ελέγξει την οικονομική και οικογενειακή κατάσταση του πολίτη, χωρίς να χρειάζεται κάθε φορά να προσκομίζει έγγραφα στην εκάστοτε υπηρεσία για να τακτοποιήσει τα στοιχεία του. Όλα αυτά, όμως, συμβαίνουν καθώς πρόκειται για ένα τραπεζικοκεντρικό κράτος όπου κάθε πολίτης πρέπει, βάσει νόμου, να διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό.
«Είναι αδύνατο να πάρεις χρήματα από την κυβέρνηση αν δεν έχεις τραπεζικό λογαριασμό. Τίποτα δεν πληρώνεται μέσω επιταγής. Δεν υπάρχει αυτό» δήλωσε πολίτης της χώρας. Η διαδικασία είναι απλή και μπορούν να ανοίξουν λογαριασμό τόσο οι πολίτες της χώρας, όσο και οι μετανάστες, εφόσον εργάζονται.
Τέλος, το κράτος έχει δημιουργήσει μια ισχυρή στατιστική υπηρεσία η οποία μπορεί να αναλύει συνεχώς τα στοιχεία και προσαρμόζεται ανάλογα με τα στοιχεία των πολιτών.
Η έμφαση στα μεγάλα εισοδήματα
Κάνοντας όλα τα παραπάνω, οι εργαζόμενοι του εθνικού φορολογικού συστήματος των Νησιών Φερόε δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στον έλεγχο των πλουσίων ανθρώπων και εταιρειών. Οι έλεγχοι είναι συχνοί και εξαιρετικά αποδοτικοί. Συγκεκριμένα, το 2015 συγκέντρωσαν περίπου 8 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το 2021 έφτασαν τα 32 εκατομμύρια ευρώ.
Η μόνη ένσταση όσον αφορά τον υποδειγματικό τρόπο λειτουργίας είναι πως πρόκειται για ένα κράτος 58 χιλιάδων κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή. Αυτό, όμως, σύμφωνα με τους ίδιους, αποτελεί μειονέκτημα καθώς γνωρίζουν πως ακόμη κι ένα μικρό ποσοστό φοροδιαφυγής μπορεί να τινάξει τα οικονομικά του κράτους στον αέρα. Όσον αφορά πάλι, τις κύριες πηγές εσόδων του κράτους, αυτές έχουν να κάνουν με την αλιεία -κυρίως του σολομού- και τον τουρισμό, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Πώς μπορούν άραγε τα δυτικά κράτη να αντιγράψουν το συγκεκριμένο σύστημα και να κάνουν κάτι παρόμοιο; Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ, κάτι τέτοιο μοιάζει αδύνατο. Ωστόσο, αυτό που θα μπορούσαν να κάνουν οι κυβερνήσεις των χωρών είναι να πάρουν ορισμένα στοιχεία που σχετίζονται κυρίως με το αυτοματοποιημένο σύστημα πληρωμών και κρατήσεων φόρων.
Νέα υπολογιστικά συστήματα, αυτοματοποιημένες διαδικασίες, λιγότερη γραφειοκρατεία. Και ίσως, έτσι φτάσουμε κάποια στιγμή στο επίπεδο των Νησιών Φερόε.
