Η ανατροφή των παιδιών είναι ένα όμορφο, αλλά συχνά μπερδεμένο ταξίδι, καθώς τα πολλά, αντικρουόμενα και συνεχώς μεταβαλλόμενα στιλ ανατροφής που επικρατούν σήμερα μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε χαμένοι ως γονείς. Το gentle parenting είναι ένα από αυτά τα στιλ ανατροφής που έχει τραβήξει μεγάλη προσοχή τα τελευταία χρόνια.
Είναι ένα είδος γονικής μέριμνας που φέρνει σε προτεραιότητα τη σύνδεση, την ενσυναίσθηση, τον σεβασμό και τη θετική πειθαρχία, καλλιεργώντας έτσι την συναισθηματική νοημοσύνη και τις κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών. Παρακάτω θα δούμε τις βασικές αρχές του gentle parenting και πώς μπορείτε να το εφαρμόσετε στην καθημερινή συναναστροφή με τα παιδιά σας.
Τι είναι το gentle parenting
Το gentle parenting – ή αλλιώς ευγενής γονική μέριμνα ή ήπια γονική μέριμνα – είναι μία μέθοδος διαπαιδαγώγησης που ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ γονέα-παιδιού, ώστε το παιδί να μπορεί να κάνει επιλογές βασισμένες στο τι θέλει και όχι σε εξωτερικές πιέσεις. Πρόκειται για ένα στιλ ανατροφής που καλεί τους γονείς να κατανοήσουν τη συμπεριφορά του παιδιού τους και να το αντιμετωπίσουν ως έναν ολοκληρωμένο άνθρωπο.
Το gentle parenting αποτελεί μία διαφορετική προσέγγιση από το παραδοσιακό μοντέλο γονικής μέριμνας, το οποίο συχνά βασίζεται σε επιβραβεύσεις για την καλή συμπεριφορά και τιμωρία για την κακή. Το μοντέλο αυτό, από την άλλη, βασίζεται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες: ενσυναίσθηση, σεβασμό, κατανόηση και όρια, τους οποίους θα αναλύσουμε παρακάτω.
Όσοι από εσάς είστε εξοικειωμένοι με τη μέθοδο Μοντεσσόρι, θα παρατηρήσετε ότι το gentle parenting έχει αρκετά κοινά στοιχεία. Και οι δύο μέθοδοι ενθαρρύνουν το παιδί να είναι ανεξάρτητο και υπεύθυνο για τον εαυτό του, να εξερευνά τα συναισθήματά του και τους γονείς να αποδέχονται αυτά τα συναισθήματα. Παράλληλα, τόσο τo gentle όσο και η μοντεσσοριανή μέθοδος θέτουν τους ενήλικες ως οδηγούς για το παιδί και όχι ως αυταρχικές φιγούρες που δίνουν εντολές.
Ποια είναι τα οφέλη του gentle parenting
- Μειώνει τον κίνδυνο της παιδικής κατάθλιψης: Σε σύγκριση με παιδιά των οποίων οι γονείς χρησιμοποιούσαν μια πιο αυταρχική προσέγγιση στην ανατροφή τους, τα παιδιά που μεγάλωσαν σε ένα ήπιο γονικό περιβάλλον εμφάνισαν χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης.
- Βελτιώνει την ικανότητα αυτοελέγχου των παιδιών: Μελέτες δείχνουν ότι το gentle parenting μπορεί να ενισχύσει την ικανότητα των παιδιών να ασκούν αυτοέλεγχο σε διάφορα καθήκοντα που πρέπει να εκπληρώσουν, όπως το να συγκεντρωθούν σε κάτι συγκεκριμένο κατά τη διάρκεια της μάθησης.
- Ενισχύει τις κοινωνικές δεξιότητες και τη συναισθηματική νοημοσύνη: Όταν αλληλεπιδράτε με το παιδί σας επαναλαμβανόμενα με θετικό τρόπο, χτίζετε εκατοντάδες νευρικές συνδέσεις στον εγκέφαλό τους που θα αποτελέσουν τη βάση για τις μελλοντικές τους σχέσεις, τον τρόπο που σκέφτονται και αντιλαμβάνονται τους ανθρώπους. Παράλληλα, καθιερώνετε ένα πρότυπο μίμησης που προωθεί τον σεβασμό και την ενσυναίσθηση, το οποίο θα καθορίσει τις κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού σας.
- Χτίζει ισχυρούς δεσμούς: Το gentle parenting χτίζει έναν ισχυρό και σταθερό δεσμό μεταξύ γονέα-παιδιού, κάτι το οποίο φαίνεται πως βοηθάει το παιδί να αναπτύξει μεγαλύτερη ανεξαρτησία και αυτοπεποίθηση συγκριτικά με τους συνομηλίκους του.
Πώς να εφαρμόσετε το gentle parenting
Ενσυναίσθηση
Προσπαθήστε να συναισθανθείτε το τι νιώθει το παιδί σας, καθώς υπάρχει κάποιο συναίσθημα πίσω από τη συμπεριφορά του. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι είναι αυτό που θέλει και δείξτε του πως ό,τι είναι σημαντικό για εκείνο, είναι και για εσάς. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας κλαίει επειδή δεν θέλει να μείνει με τη γιαγιά όσο εσείς πρέπει να λείψετε, προσπαθήστε να καταλάβετε τι νιώθει εκείνη τη στιγμή. Μήπως φοβάται ότι δεν θα γυρίσετε πίσω;
Επιπλέον, όταν συμπεριφέρεστε με ενσυναίσθηση, δείχνετε στο παιδί σας πώς να συμπεριφέρεται αντίστοιχα και εκείνο στους άλλους με συμπόνια. Κι αν θέλετε να βοηθήσετε ακόμα περισσότερο το παιδί σας να αναπτύξει ικανότητες ενσυναίσθησης, μπορείτε πάντα να δοκιμάσετε παιχνίδια έκφρασης και αναγνώρισης συναισθημάτων.
Σεβασμός
Το gentle parenting είναι βασισμένο στον αμοιβαίο σεβασμό. Ένα παιδί μπορεί να γίνει ένας ενήλικας που σέβεται τους άλλους, μόνο όταν έχει λάβει αυτό το πρότυπο συμπεριφοράς. Ο σεβασμός είναι μία αξία που μπορεί να υιοθετήσει το παιδί, όταν τη λαμβάνει σταθερά από τους γονείς του. Στην πράξη, αυτό σημαίνει να ζητάτε ευγενικά από το παιδί σας να κάνει κάτι, αντί να χρησιμοποιείτε διαταγές και να του ζητάτε να συνεργαστεί μαζί σας, αντί να το προειδοποιείτε ότι «αν δεν κάνεις αυτό, τότε θα…», μία πρακτική που βασίζεται στην καλλιέργεια φόβου.
Κατανόηση
Το στοιχείο της κατανόησης στο gentle parenting σημαίνει να θυμάται ο γονιός ότι το παιδί είναι παιδί και να μην περιμένει να συμπεριφερθεί ή να σκεφτεί ως ενήλικας, καθώς ο δικός του κόσμος είναι εντελώς διαφορετικός από των ενηλίκων. Ως γονιός, είναι σημαντικό να θυμάστε πως οτιδήποτε έχει διαμορφώσει την ενήλικη σκέψη σας, δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη στο παιδί σας. Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί φωνάζει επειδή θέλει κάτι, το κάνει επειδή αυτός είναι ο τρόπος του να δείξει πόσο πολύ το θέλει. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να προσαρμόσετε τις προσδοκίες σας στην ηλικία του παιδιού σας.
Όρια
Τα όρια αποτελούν ακρογωνιαίο λίγο του gentle parenting, παρότι υπάρχει συχνά η παρανόηση ότι αυτού του είδους η διαπαιδαγώγηση δεν βάζει όρια στα παιδιά. Τα όρια είναι σημαντικά γιατί αφενός βοηθούν το παιδί να νιώθει ασφαλές και αφετέρου γιατί αποτελούν έναν «οδηγό» συμπεριφοράς. Είναι σημαντικό να συζητάτε τα όρια με το παιδί σας και να του εξηγήσετε, για παράδειγμα, για ποιο λόγο δεν φερόμαστε άσχημα στους άλλους ή πρέπει να κοιμόμαστε μία συγκεκριμένη ώρα. Μείνετε σταθεροί στα όρια που θέτετε και εκμεταλλευτείτε τις στιγμές που το παιδί είναι ήρεμο για να του εξηγήσετε γιατί πρέπει να ακολουθεί τα όριά σας.
Παραδείγματα εφαρμογής του gentle parenting
Έκρηξη θυμού
Είστε με το παιδί σας σε δημόσιο χώρο (π.χ. στο σουπερμάρκετ ή στον παιδίατρο) και εκδηλώνει μία έκρηξη θυμού, το λεγόμενο tantrum. Αντί να καταφύγετε σε απειλές ή φωνές, χαμηλώστε το σώμα σας στο ύψος των ματιών του παιδιού. Πρώτα αναγνωρίστε τα συναισθήματά του, λέγοντας «Βλέπω ότι είσαι πολύ αναστατωμένος/η επειδή θέλεις…». Στη συνέχεια εξηγήστε γιατί δεν μπορείτε να προσφέρετε αυτό που θέλει και προτείνετε μία εναλλακτική: «Τι λες να κάνουμε/πάρουμε… αυτό… αντί για…;»
Διαμάχες μεταξύ αδελφών
Βοηθήστε τα παιδιά σας να μάθουν πώς να επικοινωνούν σωστά, διευκολύνοντας τον διάλογο μεταξύ τους. Αν τα αδέρφια έχουν μεταξύ τους διαμάχες ή αντιπαλότητα, επιβεβαιώστε ξανά τα συναισθήματά τους λέγοντας «Καταλαβαίνω γιατί θύμωσες που σου πήρε το παιχνίδι…» και οδηγήστε τα παιδιά στο να βρουν μεταξύ τους μία λύση με διάλογο.
Ώρα ύπνου
Η ώρα του ύπνου συχνά ταλαιπωρεί τους γονείς και γίνεται αιτία τσακωμών, όταν το παιδί αρνείται να κοιμηθεί τη στιγμή που πρέπει. Αυτό που μπορείτε να κάνετε, είναι να προσφέρετε εναλλακτικές εντός των ορίων που έχετε θέσει. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε «Θέλεις να διαβάσουμε δύο παραμύθια, αντί για ένα, πριν κοιμηθείς;». Επιπλέον, δείξτε κατανόηση στα συναισθήματά τους, λέγοντας «Καταλαβαίνω γιατί φοβάσαι να κοιμηθείς μόνος/η, και εγώ φοβόμουν το σκοτάδι στην ηλικία σου. Θα αφήσουμε ανοιχτό ένα φως και είμαι εδώ αν με χρειαστείς».
Gentle parenting: Περισσότερα από μια μέθοδος διαπαιδαγώγησης
Δεν υπάρχει μία μέθοδος ανατροφής που να ταιριάζει απόλυτα σε όλους τους γονείς ή τα παιδιά. Για όποιον γονέα όμως θέλει να επικεντρωθεί στη συνεργασία με το παιδί καθώς αυτό μεγαλώνει, η μέθοδος του gentle parenting μπορεί να είναι η απάντηση. Το στιλ αυτό διαπαιδαγώγησης που φέρνει σε προτεραιότητα την ενσυναίσθηση, το σεβασμό, την κατανόηση και τα όρια δεν αποτελεί απλώς έναν τρόπο ανατροφής, αλλά βοηθάει τα παιδιά να αναπτύξουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη και τις κοινωνικές δεξιότητες, έχοντας ένα θετικό πρότυπο συμπεριφοράς. Όπως λέει η Sarah Ockwell-Smith, συγγραφέας του “The Gentle Parenting Book”
To gentle parenting μπορεί να συνδυαστεί και με άλλες μεθόδους διαπαιδαγώγησης, όπως τη μέθοδο Μοντεσσόρι, με την οποία έχει πολλά κοινά. Στο eshop Montessorinia θα βρείτε ένα μεγάλο εύρος από παιχνίδια, εκπαιδευτικά/διαδραστικά υλικά και είδη φαγητού που θα γίνουν τα εργαλεία στο ταξίδι σας να εφαρμόσετε μία θετική διαπαιδαγώγηση, που ενθαρρύνει τα παιδιά να εξερευνήσουν τα συναισθήματά τους και να γίνουν ανεξάρτητα και οριοθετημένα!
