Η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου που συμμετέχει σε πολλές λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος. Η έλλειψή της μπορεί να σηματοδοτήσει από ασήμαντα μέχρι πολύ σοβαρά προβλήματα. Ευτυχώς, υπάρχουν και φυσικοί τρόποι για να την αυξήσετε. Είναι εντυπωσιακό ότι μερικές φορές μπορεί να υποφέρεις από πολλαπλά συμπτώματα, να κάνεις του κόσμου τις εξετάσεις χωρίς να βρίσκεις τι φταίει και, τελικά, η αιτία να εντοπίζεται στην έλλειψη κάποιας ουσίας, μιας βιταμίνης για παράδειγμα, ή στην κακή απορρόφηση των απαραίτητων συστατικών από τον οργανισμό σου. Αυτή τη διαπίστωση έκανα διαβάζοντας για τον σημαντικό ρόλο της ντοπαμίνης, μιας χημικής ένωσης-νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου που συμμετέχει σε πάμπολλες λειτουργίες του οργανισμού και όχι μόνο στην καλή διάθεση, όπως ίσως θα έχεις ακούσει.
Η ντοπαμίνη έχει ταυτιστεί με την ευχαρίστηση και έχει συνδεθεί με την ανταμοιβή. Μέχρι πολύ πρόσφατα οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι λειτουργεί σαν το σύστημα επιβράβευσης των νευρώνων μας. Τώρα όμως έχει γίνει σαφές πως η ντοπαμίνη δεν είναι η χημική ουσία που μας προσφέρει ευχαρίστηση, είναι η χημική ουσία που μας προσφέρει την ευχαρίστηση να θέλουμε περισσότερα. Αποτέλεσμα; Όταν παίρνουμε αυτό που θέλουμε, απλώς αρχίζουμε να θέλουμε περισσότερα.
Ποια είναι τα συμπτώματα από την έλλειψη ντοπαμίνης
Πέρα από αυτή τη λίγο-πολύ γνωστή της λειτουργία, η ντοπαμίνη παίζει ρόλο και στον έλεγχο των κινήσεων, στον ύπνο, τη μνήμη, τη μάθηση και τη συγκέντρωση. Η νόσος του Πάρκινσον, η κατάθλιψη και το σύνδρομο Ελλειματικής Προσοχής (ΔΕΠΥ), σχετίζονται επίσης με την έλλειψή της. Η ντοπαμίνη συνδέεται με πολλές διαταραχές ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων των μειζόνων καταθλιπτικών διαταραχών και της σχιζοφρένειας. Τα υπερβολικά αυξημένα επίπεδά της προκαλούν συμπτώματα παρόμοια με της σχιζοφρένειας, ενώ η ανεπάρκειά της οδηγεί στην κατάθλιψη και στην έλλειψη κινήτρου. Ωστόσο, οι επιστήμονες εξακολουθούν να διερευνούν τον ρόλο που παίζει η ντοπαμίνη στις παραπάνω συνθήκες. Δεν είναι σαφές εάν η ίδια η χαμηλή ντοπαμίνη είναι η αιτία, ή αν κάτι άλλο οδηγεί σε δυσλειτουργία της ντοπαμίνης σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου. Άλλοι νευροδιαβιβαστές μπορεί επίσης να εμπλέκονται στην ανάπτυξη αυτών των προβλημάτων.
Ορισμένα (πιο κοινά) συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται στην έλλειψη ντοπαμίνης είναι:
- Χρόνιος πόνος στη μέση
- Δυσκοιλιότητα
- Αυξομειώσεις βάρους
- Δυσκολία στην κατάποση της τροφής
- Δυσκολίες στον ύπνο
- Κόπωση
- Δυσκολίες στη συγκέντρωση και brain fog
- Μειωμένη διάθεση για ερωτική επαφή
- Απουσία κινήτρου
- Κακή διάθεση
Τι μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδά της
– Οι δίαιτες Οι ακραίες διατροφικές αλλαγές και οι σημαντικές στερήσεις μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα ντοπαμίνης. Η έλλειψη πρωτεΐνης στη διατροφή ενός ατόμου, μάλιστα, οδηγεί στην έλλειψη Ι-τυροσίνης, ενός αμινοξέος που βοηθά στην οικοδόμηση της ντοπαμίνης στο σώμα.
– Η παχυσαρκία Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχει ένα γονίδιο που οι ερευνητές αποκαλούν «γονίδιο που σχετίζεται με τη λιπώδη μάζα και την παχυσαρκία (FTO)». Τα άτομα με παραλλαγές αυτού του γονιδίου είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν παχυσαρκία. Μερικοί επιστήμονες αναφέρουν ότι το γονίδιο FTO επηρεάζει την ντοπαμίνη και το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνες, τα κορεσμένα λιπαρά μπορεί να αυξήσουν τη φλεγμονή, η οποία αλλάζει το σύστημα ντοπαμίνης.
– Χρήση ναρκωτικών ουσιών Μία ανασκόπηση του 2017 διαπίστωσε ότι η επαναλαμβανόμενη χρήση διεγερτικών ουσιών θα μπορούσε να αλλάξει την ενεργοποίηση και τη σηματοδότηση των κυττάρων της ντοπαμίνης. Οι άνθρωποι που κάνουν συστηματική χρήση ναρκωτικών έχουν επίσης σημαντικές μειώσεις στους υποδοχείς ντοπαμίνης D2 και στην απελευθέρωση ντοπαμίνης, καθιστώντας πιο δύσκολο για ένα άτομο να βιώσει τις θετικές επιδράσεις της ντοπαμίνης.
– Έλλειψη ύπνου και στρες Οι «συνήθεις ύποπτοι» δια πάσαν νόσον είναι ο ύπνος και το χρόνιο στρες. Όσο κοιμόμαστε, η ντοπαμίνη στέλνει τα ανάλογα μηνύματα στον οργανισμό ότι ξεκουραζόμαστε. Αντίστοιχα, η έλλειψη ύπνου δημιουργεί αναταραχές στην παραγωγή και τη δράση της.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Ο πλήρης έλεγχος των νευροδιαβιβαστών περιλαμβάνει τη μέτρηση των μορίων της ντοπαμίνης, σεροτονίνης, νοραδρεανλίνης, αδρεανλίνης, γ-αμινοβουτυρικού οξέος (GABA) και του γλουταμικού οξέος σε δείγμα ούρων, ενώ η μέτρηση της ντοπαμίνης γίνεται και με εξέταση αίματος. Σε κάθε περίπτωση, είναι ο γιατρός εκείνος που θα υποδείξει την κατάλληλη εξέταση και θα υποπτευθεί την ανάγκη της από την κλινική εξέταση και τη λήψη ιστορικού. Συζητήστε μαζί του κάθε απορία σας και αποφύγετε να κάνετε μόνοι σας διάγνωση.
Υπάρχουν φάρμακα;
Φάρμακα με ντοπαμινεργική δράση υπάρχουν. Λέγονται αγωνιστές της ντοπαμίνης και μιμούνται τη δράση της. Συνταγογραφούνται για τη θεραπεία διαφορετικών συμπτωμάτων και συνθηκών και κυρίως για τη νόσο του Πάρκινσον και όχι για κοινά συμπτώματα. Αυξήστε τα επίπεδα ντοπαμίνης με φυσικούς τρόπους Αν υποψιάζεστε –ή διαπιστώσετε– ότι τα επίπεδα της ντοπαμίνης στο σώμα σας είναι χαμηλά, υπάρχουν ορισμένοι φυσικοί τρόποι για να τα αυξήσετε, που σίγουρα θα σας ωφελήσουν πολλαπώς:
- Καταναλώστε καφέ, που διατηρεί τα επίπεδα της ντοπαμίνης υψηλά.
- Ασκηθείτε καθημερινά.
- Προτιμήστε τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη.
- Τροφές όπως η μπανάνα, το αβοκάντο, το μήλο, η ντομάτα, η μελιτζάνα και το σπανάκι μπορούν επίσης να βοηθήσουν.
- Αναπτύξτε μια καλή ρουτίνα ύπνου.
- Ακούστε μουσική που σας ευχαριστεί.
