Συμπεριφορές που σου μειώνουν την αυτοπεποίθησή σου… Όσο ενοχλητικό ακούγεται το «μην αγχώνεσαι» στα άτομα που αντιμετωπίζουν αγχώδεις διαταραχές, άλλο τόσο προκλητικό είναι το «πρέπει να πιστεύεις στον εαυτό σου» για εκείνους που έχουν έλλειμμα αυτοπεποίθησης. Όλα στο μυαλό είναι, μόνο που το μυαλό τυχαίνει να είναι το πιο σύνθετο όργανο του ανθρώπινου οργανισμού, οπότε τέτοιου είδους γρήγορες απαντήσεις περισσότερο εκνευρισμό δημιουργούν παρά διεξόδους στα ψυχολογικά αδιέξοδα.
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Nick Wignall που αρθρογραφεί στο Medium, «το να επαναλαμβάνεις απλώς εξωπραγματικά θετικές δηλώσεις για τον εαυτό σου ή το μέλλον μπορεί να σε κάνει να νιώσεις χειρότερα μακροπρόθεσμα». Αντ’ αυτού, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες –όπως έχει εντοπίσει από τους ασθενείς του– που ρίχνουν την αυτοπεποίθηση, είτε γίνονται συνειδητά ή ασυνείδητα από το άτομο.
Πάμε να δούμε ποιοι είναι αυτοί οι παράγοντες.
Κάνεις συνεχώς αυστηρή αυτοκριτική
«Οι λέξεις μετράνε, αλλά οι λέξεις που μετράνε ακόμη περισσότερο είναι εκείνες που λες στον εαυτό σου», έχει γράψει στο βιβλίο αυτοβελτίωσης με τίτλο Taking the Leap ο David Taylor-Klaus, και πραγματικά είναι μια συνήθεια που καθορίζει την εσωτερική σου ισορροπία: σε περίπτωση που, είτε επειδή έχεις την τάση να αναπαράγεις γονεϊκά πρότυπα ή επειδή έχεις επηρεαστεί από τις απαιτήσεις των γύρω σου, συμβαίνει να κρίνεις με αμείλικτη αυστηρότητα τον εαυτό σου, έτσι που ποτέ δεν είσαι ικανοποιημένος με όσα πετυχαίνεις, απλά διαιωνίζεις το πρόβλημα.
Κράτα κατά νου ότι κάθε ψυχοσύνθεση έχει ανάγκη την επιβράβευση και την ξεκούραση.
Ψάχνεις την ασφάλεια σε τρίτους
Υπάρχουν στιγμές που εκ των πραγμάτων αυξάνεται η πίεση και το βάρος στο στήθος – πριν από συνέντευξη για μια καλύτερη θέση εργασίας, έπειτα από μια άδοξη αποτυχία σε προσωπικό επίπεδο ή έναν καυγά που σε έκανε να τα βάλεις με τον εαυτό σου. Ποια είναι η επόμενη κίνηση; Ψάχνεις ασυναίσθητα στήριξη από τα κοντινά σου πρόσωπα, παίρνεις τηλέφωνο για παράδειγμα τη μητέρα σου ή τον σύντροφό σου. Πόσο βοηθητικό είναι όμως να μεταθέτεις το πρόβλημα σε τρίτους, όταν πάσχεις από έλλειμμα αυτοπεποίθησης;
Προσπαθώντας συνεχώς να βρεις μια έξοδο κινδύνου με τη βοήθεια ενός τρίτου ατόμου, αδρανοποιείς τον εαυτό σου και σταδιακά ακυρώνεις μέσα σου την ιδέα ότι μπορείς να τα καταφέρεις μόνος σου.
Φοβάσαι να διεκδικήσεις
Κανείς δε θα σου προσφέρει τη ζωή που ονειρεύτηκες, είναι η φράση που επανέρχεται σχεδόν σε κάθε ομιλία πετυχημένου entrepreneur στο TEDX, υπό την έννοια ότι για φτάσεις τους στόχους σου χρειάζεται να τολμήσεις, να κοπιάσεις, αλλά πρώτα και κύρια να ξεφύγεις από τον παθητικό τρόπο επικοινωνίας (όταν ενδιαφέρεσαι περισσότερο να ικανοποιήσεις τις προσδοκίες των γύρω σου) και να θέσεις επί τάπητος τις δικές σου επιθυμίες και τα δικά σου όρια.
Σύμφωνα με τον διαχωρισμό της γλωσσικής επικοινωνίας που αποδέχονται οι περισσότεροι επιστήμονες, πέρα από το passive και το aggressive, υπάρχει και το αποφασιστικό/δυναμικό μοντέλο επικοινωνίας, το οποίο είναι το πιο υγιές: αυτό σημαίνει να προτάσεις τις επιθυμίες σου, να έχεις τη δύναμη του να πεις «όχι» και να χρησιμοποιείς πρωτοπρόσωπες εκφράσεις. Πρόκειται ένα απλό κόλπο που θα αλλάξει το tention της καθημερινής σου ενέργειας, οδηγώντας σε πιο υψηλή αυτοπεποίθηση.
Ένας φαύλος κύκλος
Μοιάζει με το ανέκδοτο της κότας και του αυγού: ακόμη και η αγωνία του να σταματήσω να έχω έλλειμμα αυτοπεποίθησης είναι εν τέλει ενοχική, έτσι δεν είναι; Για να βγούμε από το αδιέξοδο, αρκεί να αναλογιστούμε ξανά τις βασικές αρχές της ανθρώπινης υπόστασης: είμαστε όλοι άτομα του ίδιου είδους, ίσα απέναντι στον νόμο αλλά και τα βιολογικά όρια της ύπαρξής μας. Τι μας κάνει περισσότερο ή λιγότερο άξιους; Ένα αμάξι κι ένας παχυλός μισθός;
Η μανία με το κυνήγι της επιβεβαίωσης (κατά βάση με μέτρο σύγκρισης υλικές κατακτήσεις) είναι πρόσφατο απόκτημα της ανθρώπινης ανασφάλειας, άμα σκεφτείς ότι έχουμε ιστορία περίπου 2,6 εκατομμυρίων χρόνων.
