Η φωνή είναι ένα εξαιρετικά πολύτιμο «μέσο», που αν και οι περισσότεροι τη θεωρούμε δεδομένη, δεν θα έπρεπε. Χρειάζεται κι αυτή κατάλληλη φροντίδα και προσοχή, όπως και κάθε άλλο όργανο του ανθρώπινου σώματος.
Πώς μπορούμε να γνωρίζουμε αν έχουμε πρόβλημα στη φωνή μας;
Τα προβλήματα της φωνής συμβαίνουν με μια αλλαγή στον ήχο της που συχνά περιγράφεται ως βραχνή, αναπνευστική ή πιεσμένη φωνή. Τα άτομα με προβλήματα φωνής συχνά παραπονιούνται για έντονη φωνητική κόπωση κατά τη διάρκεια της ομιλίας, έντονο βράγχος φωνής, αλλαγή στη ποιότητα της φωνής, απώλεια φωνής και μερικές φορές για ένα αίσθημα «κόμπου» στο λαιμό.
Πιθανές αιτίες των διαταραχών της φωνής
Οι παράγοντες που μπορούν να αποτελέσουν διαταραχές της φωνής ή αλλιώς Δυσφωνία ποικίλουν. Η πιο βασική αιτία είναι συνήθως η κακή χρήση ή αλλιώς κατάχρηση της φωνής. Επίσης, ο ακατάλληλος τρόπος αναπνοής και ο ελλιπής συντονισμός αναπνοής – φώνησης μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στο φωνητικό μηχανισμό και φωνητική κόπωση.
Τι είναι η Δυσφωνία;
Με τον όρο Δυσφωνία αναφερόμαστε στα συμπτώματα και τη παθολογία του λάρυγγα στο σημείο των φωνητικών χορδών. Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι βραχνάδα, μειωμένη ένταση και δύναμη φωνής, κόπωση κατά την ομιλία και «κλείσιμο» της φωνής, συχνή αίσθηση του «κόμπου στο λαιμό», ασθενική φωνή ή πιεσμένη παραγωγή φωνής, δυσκολίες στη κατάποση.
Όλοι έχουμε παρατηρήσει τα παραπάνω συμπτώματα έπειτα από ένα δυνατό κρυολόγημα, φαρυγγίτιδα ή λαρυγγίτιδα. Όμως, όταν αυτά επιμένουν και μετά το πέρασμα της ασθένειας τότε ίσως πρόκειται για δυσφωνία.
Αίτια των Διαταραχών Φωνής
Οι διαταραχές της φωνής μπορεί να οφείλονται σε:
Α) Λειτουργικά Αίτια (πχ κακή τεχνική χρήσης της φωνής στην ομιλία, την αναπνοή ή το τραγούδι)
Β) Οργανικά Αίτια (πχ καλοήθεις ασθένειες του λάρυγγα όπως χρόνια λαρυγγίτιδα)
Γ) Ψυχοσωματικά / Ψυχολογικά Αίτια (πχ καταστάσεις άγχους, μετατραυματικές εμπειρίες, κατάθλιψη κ.α.)
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται από ΩΡΛ Ιατρό, εξειδικευμένο στις διαταραχές της φωνής, με τη χρήση ενδοσκοπικών μέσων.
Θεραπευτική Αντιμετώπιση
Συνήθως, η πλειοψηφία των δυσφωνιών οφείλεται σε λανθασμένη χρήση της φωνής και γενικότερα ολόκληρου του φωνητικού μηχανισμού. Γι’ αυτό, σε όλες τις περιπτώσεις συνίσταται άμεση διάγνωση και λογοθεραπευτική αντιμετώπιση από Ειδικό Φωνοθεραπευτή, δηλαδή Λογοθεραπευτή εξειδικευμένο σε προβλήματα φωνής. Ο φωνοθεραπευτής παρέχει γνώσεις σχετικά με τη φωνητική υγιεινή και τη σωστή χρήση φωνής εξατομικευμένα στην περίπτωση του κάθε ασθενή. Κατά την διάρκεια της αποκατάστασης των προβλημάτων φωνής χρησιμοποιούνται εξειδικευμένες μέθοδοι θεραπείας της φωνής, τεχνικές και φωνητικές ασκήσεις οι οποίες στοχεύουν:
- στην εκμάθηση και χρήση της σωστής αναπνοής.
- στην ενδυνάμωση των φωνητικών χορδών και των μυών μέσω ειδικών ασκήσεων φώνησης.
- στη σταθεροποίηση και επέκταση του εύρους της φωνής με λογοθεραπευτική παρέμβαση.
- στην αύξηση της φωνητικής παραγωγής του ασθενή.
- στη βελτίωση της ποιότητας της φωνής του σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες.
- στη σωστή στάση του σώματος και κατά συνέπεια των οργάνων της φώνησης.
Η φωνοθεραπευτική παρέμβαση και η σωστή εκμάθηση παραγωγής της φωνής είναι σημαντική για την αντιμετώπιση της δυσφωνίας ανεξάρτητα από την αιτία που προκλήθηκε.
Η Φωνοθεραπεία συνιστάται όταν η φωνή ακούγεται βραχνή, ασθενική, πιεσμένη, διακεκομμένη ή κουρασμένη. Με τη θεραπεία φωνής βελτιώνεται η ποιότητα, η καθαρότητα και η δύναμη της φωνής, μειώνεται η βραχνάδα, βελτιώνεται ο τρόπος χρήσης αναπνοής-φώνησης και ο ασθενής επανέρχεται πλήρως στις φωνητικές του υποχρεώσεις χωρίς κανένα σύμπτωμα φωνητικής κόπωσης.
Παπαδοπούλου Έλσα
Λογοθεραπεύτρια-Ειδική Φωνοθεραπεύτρια
MSc στη Παθολογία Φωνής, University College of London-UK
PhD Cand. Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
