Ποιος ήταν ο Ντιντερό;
Ο Ντιντερό είναι γνωστός φιλόσοφος και εγκυκλοπαιδιστής, πίσω στο 1769, είχε διατυπώσει μία παράξενη θεωρία για το πώς η απόκτηση καινούριων αγαθών, μπορεί τελικά να μας κάνει δυστυχισμένους. Η θεωρία του ονομάστηκε «εφέ Ντιντερό» και μπορεί κάποτε να μην ήταν ιδιαίτερα κατανοητή, ωστόσο, στους καιρούς της καταναλωτικής μανίας και του καπιταλιστικού συστήματος έγινε απόλυτα σαφές τι ήθελε να πει ο εγκυκλοπαιδιστής.
Έτσι ξεκίνησαν όλα…
Όλα ξεκίνησαν από την επιθυμία που είχε ο Ντιντερό να αποκτήσει μία ολοκαίνουρια, κόκκινη, πολυτελή ρόμπα. Και κάποια στιγμή τα κατάφερε. Παρολ’ άυτά, την επόμενη στιγμή της απόκτησής της ένιωσε ξαφνικά μια τεράστια δυστυχία. Ήταν η αντίθεση του ολοκαίνουριου ρούχου με όλα τα υπόλοιπα αντικείμενα που είχε στο σπίτι του, που τον έκανε να νιώσει τόσο άσχημα.
Μετά από αυτό, βάλθηκε να αντικαταστήσει όλα τα παλιά πολυκαιρισμένα έπιπλα του με καινούρια, με πράγματα που, σαν σύνολο, θα συνυπήρχαν αρμονικά μεταξύ τους. Πίστευε πως αυτό ήταν ένας τρόπος για να μετριάσει το αίσθημα δυστυχίας που η σύγκριση προσέδιδε στην ικανοποίηση κάθε νέας του επιθυμίας. Σας μοιάζει υπερβολικό; Καθόλου! Γιατί αυτό πλέον είναι ο σημερινός νόμος της παγκόσμιας αγοράς! Ο τρόπος με τον οποίο ο καταναλωτής παρακινείται να αποκτήσει κι άλλα αγαθά, προϊόντα που ταιριάζουν μεταξύ τους που θα τον κάνουν να αισθανθεί πληρότητα, αρμονία στον προσωπικό χώρο του και στα αντικείμενα που τον περιβάλλουν.
Ως κορυφαίο παράδειγμα της θεωρίας αυτής, είναι η Apple σύμφωνα με οικονομολόγους, κοινωνιολόγους και ψυχολόγους!
Όταν κυκλοφόρησε το πρώτο i-Phone και σημείωσε τη γνωστή πλέον επιτυχία στην αγορά, οι επικεφαλής του τεχνολογικού κολοσσού ήξεραν τι έπρεπε να ακολουθήσει. Εξακολούθησαν να βομβαρδίζουν τους καταναλωτές με όλα τα προϊόντα πολυτελείας της εταιρείας i-Pod, i-Pad, Apple Watch, MacBook, HomePod και φυσικά τους έπεισαν ότι αυτός είναι ο δρόμος για μια ολοκληρωμένη εμπειρία των προϊόντων τους, το να έχουν αποκτήσει, δηλαδή, όλο των σετ των αγαθών της σειράς. Άλλο παράδειγμα, αλλά πιο προσιτό οικονομικά, είναι αυτό της ΙΚΕΑ. Βρίσκεται κάποιος στα καταστήματα της για να πάρει ένα αντικείμενο, π.χ., μια συρταριέρα και ξαφνικά συνειδητοποιεί ότι αυτή σετάρεται καλύτερα με το κρεβάτι, με τη ραφιέρα, το κομοδίνο, τον καλόγερο και ότι άλλο του αρέσει.
Όλη η αγορά λειτουργεί έτσι προσφέροντας ένα ταιριαστό σύνολο αντικειμένων που δημιουργούν κάτι μεγαλύτερο από ένα αρμονικό αποτέλεσμα, έναν τρόπο ζωής! Ακόμη κι αν εσείς θέλετε να αγοράσετε ένα πράγμα, δίπλα του υπάρχουν όλα εκείνα που το κάνουν να δείχνει πιο όμορφο, ενταγμένο σε ένα σύνολο και η συνολική εικόνα σας πείθει ότι, ναι, πρέπει να προχωρήσετε και σε άλλες αγορές.
Το «εφέ Ντιντερό» έχει αναλυθεί πολλές φορές στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία.
Αυτό λοιπόν, φαντασιωνόταν ο Ντιντερό, αποκτώντας εκείνη την κόκκινη ρόμπα, ότι η ζωή του θα θυμίζει κάτι λίγο από τις ζωές εύπορων αντρών της εποχής του, που, όμως είχαν όλο το σετ της ευμάρειας τακτοποιημένο. Δυστυχώς, τότε, όμως, ο Ντιντερό μπορούσε να καλύψει μόνο την ανάγκη της ρόμπας και γι’ αυτό η τοποθέτησή της μέσα στο δικό του φτωχό σπιτικό έμοιαζε με παραφωνία.
Όπως έχει πει…”Ήμουν ο κύριος της παλιάς μου ρόμπας, αλλά είμαι σκλάβος της καινούριας μου”! Με την παλιά δεν φοβόταν μήπως λερωθεί, κάνοντας δουλειές, η καινούρια απαιτούσε έναν τρόπο ζωής που απλώς δεν μπορούσε να υποστηρίξει…
