Οι δύο ισχυροί σεισμοί που έπληξαν Τουρκία και Συρία ενδέχεται να αποδειχθούν από τους καταστροφικότερους των τελευταίων 10 ετών, προειδοποιούν οι ειδικοί, καθώς προέρχονται από ένα ρήγμα μήκους άνω των 100 χλμ. μεταξύ των τεκτονικών πλακών Ανατολίας και Αραβίας
Το επίκεντρο του σεισμού εντοπίστηκε περίπου 26 χιλιόμετρα ανατολικά της τουρκικής πόλης Νουρνταγί, σε βάθος 18 χιλιομέτρων, στο ρήγμα της Ανατολικής Ανατολίας.
Σε ολόκληρο τον 20ό αιώνα, η σεισμική δραστηριότητα στο ρήγμα αυτό ήταν μικρή. «Αν παρακολουθούσαμε μόνο τους (μεγάλους) σεισμούς που καταγράφονται από τους σεισμογράφους θα παρατηρούσαμε, λίγο – πολύ, το τίποτα» είπε ο Ρότζερ Μάσον, επίτιμος επιστημονικός συνεργάτης στο Βρετανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο.
Από το 1970 στην περιοχή αυτή έχουν καταγραφεί μόνο τρεις σεισμοί με μέγεθος μεγαλύτερο των 6 Ρίχτερ, σύμφωνα με το αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο. Όμως το 1822 ένας σεισμός που υπολογίζεται στα 7 Ρίχτερ σκότωσε 20.000 ανθρώπους.
Πόσο ισχυρός ήταν αυτός ο σεισμός;
Κατά μέσο όρο, κάθε χρόνο σημειώνονται παγκοσμίως λιγότεροι από 20 σεισμοί με μέγεθος άνω των 7 βαθμών, κάτι που καθιστά τις σημερινές δονήσεις από τις μεγαλύτερες.
Σε σύγκριση με τον σεισμό των 6,2 βαθμών που έπληξε την κεντρική Ιταλία το 2016, σκοτώνοντας περίπου 300 ανθρώπους, ο σεισμός στην Τουρκία απελευθέρωσε 250 φορές περισσότερη ενέργεια, σύμφωνα με την Τζοάνα Φορ Γουόκερ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Μείωσης Κινδύνων και Καταστροφών στο University College του Λονδίνου.
Από τους σεισμούς με πολλά θύματα που σημειώθηκαν μεταξύ 2013-2022, μόνο δύο είχαν το ίδιο μέγεθος με τον σημερινό.
Γιατί ήταν τόσο σοβαρός;
Το ρήγμα Ανατολικής Ανατολίας είναι ένα ρήγμα οριζόντιας μετατόπισης. Αυτό σημαίνει ότι οι πλάκες πιέζονται η μία πάνω στην άλλη κατά μήκος μιας κατακόρυφης γραμμής, συσσωρεύοντας πίεση, μέχρι που η μία από αυτές ολισθαίνει με μια οριζόντια κίνηση και απελευθερώνει τεράστια ποσότητα ενέργειας που προκαλεί τον σεισμό.
Ένα τέτοιο γνωστό ρήγμα είναι αυτό του Αγίου Ανδρέα, στην Καλιφόρνια, όπου οι επιστήμονες λένε ότι θα μπορούσε να έχει ήδη συμβεί ένας καταστροφικός σεισμός.
Ο σεισμός προήλθε από σχετικά μικρό εστιακό βάθος, γι’ αυτό και η δόνηση στην επιφάνεια ήταν εντονότερη απ’ ό,τι αν προερχόταν από μεγαλύτερο βάθος, δήλωσε ο Ντέιβιντ Ρόδερι, γεωεπιστήμονας στο Open University της Βρετανίας.
Τι είδους μετασεισμοί αναμένονται;
Έντεκα λεπτά μετά την πρώτη δόνηση, ακολούθησε ένας μετασεισμός μεγέθους 6,7 βαθμών. Ώρες αργότερα, σημειώθηκε μια δόνηση 7,5 βαθμών και ακολούθησε το απόγευμα ένας μετασεισμός 6 βαθμών.
«Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι ότι η δραστηριότητα επεκτείνεται στα γειτονικά ρήγματα. Αναμένουμε ότι η σεισμική δραστηριότητα θα συνεχιστεί για ένα διάστημα», είπε ο Μάσον.
Μετά τον σεισμό του 1822, οι μετασεισμοί συνεχίστηκαν μέχρι και το επόμενο έτος.
Ποιος θα είναι ο τελικός απολογισμός;
Σεισμοί παρόμοιου μεγέθους σε κατοικημένες περιοχές έχουν στοιχίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους. Ένας σεισμός 7,8 βαθμών Ρίχτερ στο Νεπάλ, το 2015, σκότωσε σχεδόν 9.000 ανθρώπους.
«Δεν θα είναι καλός ο απολογισμός», είπε ο Μάσον. «Τα θύματα θα είναι χιλιάδες, ενδεχομένως και δεκάδες χιλιάδες», πρόσθεσε.
Ο ψυχρός, χειμωνιάτικος καιρός, σημείωσε, σημαίνει ότι οι άνθρωποι που έχουν παγιδευτεί στα συντρίμμια έχουν λιγότερες πιθανότητες να επιβιώσουν.
Αντέχουν στην Ελλάδα τα κτίρια έναν παρόμοιο σεισμό με της Τουρκίας;
Σύμφωνα με το Magazine και την επικοινωνία που είχε με την StahlPlus, εταιρία κατασκευής και εμπορίας σιδήρου και τον Κωνσταντίνο Χαλάτση, ο οποίος δραστηριοποιείται στο χώρο από τη δεκαετία του ‘60, «τα δυο εργοστάσια σιδήρου που υπάρχουν στην Ελλάδα, παράγουν προϊόντα που έχουν προδιαγραφές από τις καλύτερες στον κόσμο. Είναι χαρακτηριστικό πως εξάγουν σε όλες τις ηπείρους. Μαζί με την Ιταλία, η Ελλάδα έχει από τις πιο σοβαρές βιομηχανίες χάλυβα.
Ο τρόπος που χτίζονται τα κτίρια στην Ελλάδα, εφόσον τηρούνται τα σχέδια του μηχανικού, διασφαλίζουν πως σε περίπτωση ενός δυνατού σεισμού, η οικοδομή θα «πληγωθεί» λίγο ή πολύ, αλλά δεν θα πέσει στο κεφάλι μας.
Η μεγαλύτερη αδυναμία του σκυροδέματος είναι η αντοχή του στην ένταση τεντώματος ότι δηλαδή δεν έχει ελαστικότητα. Μπορεί να είναι μικρότερη από το 10% της θλιπτικής αντοχής του. Για αυτό ενισχύεται με τρόπο που να γίνει ισχυρό, σε κάθε είδους καταπόνηση.
Τα σίδερα που πουλιούνται στην χώρα μας είναι προδιαγραφών Β500C. Είναι από τις πιο αυστηρές στον πλανήτη. Σημαίνουν πως ο χάλυβας έχει πολύ καλή συγκολλησιμότητα (καλή συμπεριφορά στη συγκόλληση), ολκιμότητα (βλ. ικανότητα περιοχής από οπλισμένο σκυρόδεμα να ανταποκριθεί σε μεγάλες μετελαστικές παραμορφώσεις – χωρίς να μειωθεί σημαντικά αυτή η δυνατότητα) και ελαστικότητα.
Τα μηχανικά χαρακτηριστικά που οφείλονται στη χημική σύνθεση, δεν επηρεάζονται έπειτα από πυρκαγιά, ενώ υπάρχει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στη διάβρωση.
Ο ρόλος του χάλυβα μαζί με το μπετόν αρμέ είναι η ελαστικότητα του σιδήρου και η δύναμη του μπετόν να κρατήσουν όρθιο το κτίριο.
Το 90% των οικοδομών στην Ελλάδα έχουν κατασκευαστεί από ελληνικό σίδηρο που τηρεί τις πιο αυστηρές προδιαγραφές. Δεν υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης, εφόσον έχει τηρηθεί το σχέδιο και η στατική μελέτη του μηχανικού – που επειδή δραστηριοποιείται σε σεισμογενή χώρα έχει αποκτήσει σοβαρή τεχνογνωσία.
Μετά κάθε μεγάλο σεισμό στην Ελλάδα, ενισχύθηκε περαιτέρω ο σεισμικός κανονισμός.
Έτσι, πριν το 1985 η αναλογία χάλυβα σε κυβικό μπετόν ήταν 70 με 80 κιλά. Τώρα ξεπερνούν τα 120 με τα 130 κιλά.
